یک سینماگر اتریشی هر آنچه از ایران و فرهنگ ایران می‌داند مدیون خسرو سینایی سینماگر سرشناس است.

به گزارش ستاد خبری، مایکل پیلز، فیلمساز تجربه‌گرای اتریشی، بیش از ۱۰۰ فیلم در بازه زمانی ۶۰ ساله ساخته است که تعدای از آنها، همچون «بهشت و زمین» و «فلدبر» دراتریش با استقبال زاید مواجه شده اند. فیلم‌های او مدتی است که در شهرهای مختلف ایران هم در حال به نمایش در آمدن هستند.

گویا به واسطه آشنایی شما با خسرو سینایی، رابطه شما با سینمای ایران کمی زودتر از جشنواره جهانی فیلم فجر شروع شده است.

مایکل پیلز: تعدادی از فیلم‌های من این روزها در حال به نمایش درآمدن در شهرهای مختلفی از ایران مثل اصفهان، تهران و شهرکرد هستند. فیلم‌های من البته با فیلم‌های معمول اندکی تفاوت دارند. آقای خسرو سینایی از من دعوت کرد تا فیلم‌های خود را در ایران به نمایش بگذارم چون اعتقاد داشت که این سبک فیلمسازی هنوز در ایران جا نیفتاده. فیلم‌های من فیلم‌هایی تجربه گرا و مفهومی هستند که ساختاری شاعرانه دارند و بیشتر متمرکز بر تصویر و صدا هستند تا تم و داستان. فیلم‌های من بیشتر شبیه شعر هستند تا فیلم به شکل معمول. اگر از من بپرسید فیلم‌هایت در چه رابطه است، نمی‌توانم جواب شما را بدهم، شما هستید که می توانید جواب این سئوال را بدهید. هر کس درک خاص خود را از فیلم‌های من خواهد داشت.

آیا با سینمای ایران آشنایی دارید؟

من تمام فیلم‌های خسرو سینایی را دیده ام. فیلم‌های ایرانی زیادی در اتریش به نمایش در نمی‌آیند. هرچند خانمی ایرانی در وین هست که فیلم‌های ایرانی را اکران می‌کند، اما بیشتر برای مخاطبان ایرانی.

نظرتان درباره جشنواره جهانی فیلم فجر چیست؟

سال های زیادی است که درباره جشنواره فجر اطلاع دارم. حتی در دهه ۸۰ میلادی قصد داشتم درآن شرکت کنم چون آقای سینایی در رابطه با آن با من صحبت کرده بود. اما متاسفانه نتوانستم شرکت کنم.

دلیل اصلی که تصمیم گرفتید در جشنواره شرکت کنید چه بود؟

برای تبادلات فرهنگی. من رئیس خانه هنرمندان اتریش هستم و ما به دنبال همکاری‌های بلند مدت با خانه هنرمندان ایران هستیم. همچنین قصد همکاری با گروه «هنر و تجربه» را دارم. خانه هنرمندان هر کشوری بخش‌های مختلفی دارد و ما دوست داریم در پروژه های هنری یا برگزاری نمایشگاه با ایران همکاری داشته باشیم. مشتاق هستم تعدای از فیلم‌های خود را در ایران به نمایش بگذارم. تعدای از فیلم‌های خودم، مثل پنجره ها، سگ‌ها، و اسب‌ها، تکه‌های رویا و رز و یاسمن را به گروه «هنر و تجربه» دادم تا با فیلم‌های من بیشتر آشنا شوند.

با توجه به اینکه شما با فیلم‌های آقای سینایی آشنایی کامل دارید، به نظرتان ایران به چه صورت در فیلم‌های ایشان به نمایش درآمده؟

تمام چیزی که از ایران و فرهنگ آن می دانم مدیون فیلم‌های خسرو سینایی هستم. فیلم‌های او غالبا در رابطه با مسائل و مشکلات ایرانی است. او خیلی علاقه به نمایش فیلم‌های خود در خارج از کشور ندارد و بیشتر علاقه دارد با مخاطب ایرانی در ارتباط باشد. واقعیت این است که من برای بار دهم است که به ایران می آیم. خسرو اولین فردی بود که مرا به ایران دعوت کرد. می دانم که شرکت در جشنواره های خارجی کار آسانی نیست. همچنین دیدن فیلم‌های ایرانی، اگر با پیشینه فرهنگی و اجتماعی این کشور آشنا نباشید، درک فیلم را اندکی مشکل میکند. تنها فیلم‌های عالی میتوانند مخاطب جهانی جذب کنند.

پس اعتقاد دارید که تمرکز بر مباحث منطقه ای باعث می شود تا مخاطب کمتری داشته باشیم.قطعا فیلم‌های مفهومی شما با فیلم‌های آقای سینایی تفاوت دارند. فیلم‌های سینایی بیشتر بار اجتماعی دارند و به نظر میرسد او نوعی احساس مسئولیت دارد تا مخاطب را از مسائلی آگاه سازد که در انها باعث شود آنها برای رفع آن مشکلات کاری انجام دهند. در حالیکه فیلم‌های شما برا هنری محض دارند. این تفاوت در جذب مخاطب چگونه عمل می کند؟

من سعی میکنم مخاطب را از طریق بیدار کردن احساسات درونی اش تحت تاثیر درآورم. برای همین فیلم‌های من زبان بین المللی‌تری دارند. من هم از فیلم‌های تجربه گرای دهه ۶۰ تاثیر می‌گیرم هم از فیلم‌های معروف که با بودجه بالا ساخته میشوند. اما همیشه درجه ای تجربه گرایی را در فیلم‌هایم نگه میدارم. سعی میکنم رویکرد متفاوتی داشته باشم و فیلم را به مقوله ای شخصی تبدیل کنم. میخوام فیلم‌هایم نشاندهنده این طرز تفکر باشد که «می‌بینم که می‌بینم». بالا بردن این خودآگاهی برای من خیلی اهمیت دارد. به همین دلیل، مخاطب هم بیشتر با خودش آشنا میشود. فیلم‌های من با مسائل اجتماعی یا سیاسی گره نخورده اند، آنها ترکیبی از زبان، صدا و تصویر هستند.

اما چیزی که فیلم‌های شما را متفاوت می‌کند این است که آنها نیاز مبرمی به داشتن مخاطب دارند تا کامل شوند. درست است؟

من مخاطب اول فیلم هستم. زمانی بود که من از پخش فیلم‌هایم در جشنواره‌ها راضی نبودم اما دعوت می‌شدم و باید شرکت می‌کردم. در نهایت متوجه شدم من با پروسه تبلیغ در سینما مشکل دارم و تاکتیک هایی که استفاده میشوند تا مخاطب جذب فیلم خاصی بشود.

این مشکل چگونه می‌تواند حل شود؟

پروسه ای طولانیست. و به همه تک تک افراد بستگی دارد. باید راهی پیدا کنند تا حتی در پرداختن به مسائلی چون مشکلات خانوادگی یا اجتماعی به شناخت جدید از خودشان برسند و با ناخودآگاه خود ارتباط نزدیکتری برقرار کنند. من بسیار به مسائل روانشناختی علاقه دارم. مخصوصا در کشور ایارن اعتقاد درم خودآگاهی بیشتر اهمیت بسزایی دارد مخصوصا برای زنان. باید بیاموزند که در رابطه با مسائل خود صحبت کنند حتی اگر پروسه ای سخت باشد.

من از بیست سالگی در کارهای هنری فعالیت دارم چون اعتقاد دارم به فرد کمک میکند تا خود را بهتر بشناسد. حالا که به کارهای قدیمی ام فکر میکنم میفهمم که تحت تاثیر فیلم‌های تجربه گرای دهه ۶۰ بوده ام. اما باز هم آن فیلم‌ها را برای لذت شخصی خودم ساخته بودم. دیدن آن فیلم‌ها به من جرات داد تا راه خودم را پیدا کنم و فیلم‌های خودم را بسازم. به همیندلیل است که الان در ایران هستم، تا به جوانان ایرانی این جرات را بدهم تا متفاوت فکر کنند، حتی اگر فیلم‌هایشان در جشنواره نشان داده نشود. آنها میتواندد فیلم را به دوستانشان نشان دهند یا در شبکه های اجتماعی به نمایش بگذارند. نیازی نیست حتما نامزد اسکار باشید تا فیلمساز خوبی باشید. واقعیت این است که همه جشنواره ها مکان مناسبی برای نمایش دادن فیلم‌های تجربه گرا نیستند و از انها قدردانی و حمایت نمی شود. همه چیز به مسئولان جشنواره بستگی دارد که تا چه حد ذهن باز و شخصیت قوی دارند که بخواهند رویکردهای متفاوت و غیرمعمول را در جشنواره خود بگنجانند.

من سالهاست که فیلم‌هایم را به جشنواره‌ها نمی فرستم مگر اینکه از من دعوت شود. در این صورت هم حتما پیشینه جشنواره را چک می‌کنم. این روزها جشنواره ها بیشتر در حال استفاده ابزاری از فیلم‌ها و کارگردان ها هستند. من سالها تلاش کرده ام تا فردی آزاد باشم، و این هدف را در ساخت فیلم هم دنبال کرده ام. برا ی همین حاضر نیستم آزادی خود را تنها برای شرکت در یک جشنواره از دست بدهم.