کارگردان و فیلمنامه‌نویس بوسنیایی می‌گوید اساساً من به‌عنوان یک بازمانده‌ جنگ، احتمالاً همیشه فیلم‌های ضد جنگ کار می‌کنم، چون می‌دانم در هر جنگ بزرگسالان بی‌گناه هستند که احتمالاً رنج می‌برند و اکثر افراد بی‌گناه هم کودکان و زنان هستند.

به گزارش ستاد خبری سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر، آیدا بگیچ کارگردان و فیلمنامه‌نویس بوسنیایی، کار ساختن فیلم کوتاه را در سال ۲۰۰۱ آغاز کرد و سپس در سال ۲۰۰۸، اولین فیلم بلند خود را نوشت و کارگردانی کرد که محصول مشترک بوسنی و ایران بود با عنوان «برف» که در بسیاری از جشنواره‌ها در سراسر جهان آن را ستودند و برنده ۶ جایزه از جمله بهترین کارگردانی و بهترین فیلم در بخش مسابقه بین‌المللی جشنواره فیلم فجر ۲۰۰۹ شد.

تازه‌ترین فیلم او «هرگز ترکم نکن» درامی درباره یتیمان پناهنده سوری که او خود فیلمنامه‌اش را نوشته و در ترکیه کارگردانی کرده است، در جشنواره فجر ۲۰۱۸ و در بخش جشنواره جشنواره‌ها حضور دارد. بگیچ مهمان ویژه این دوره جشنواره نیز هست. به این بهانه همین‌طور به مناسبت نمایش فیلم تازه‌اش در تهران با او صحبت کردیم.

چند بار در ایران بوده‌اید؟

دو بار، چون اولین فیلم من («برف») محصول مشترک با ایران بود. خودم هم از تهیه‌کنندگان این فیلم بودم.

کمی درباره تازه‌ترین فیلم خود توضیح دهید؟

در واقع، این فیلم درباره بچه‌های یتیم سوری است که به شهرهای جنوب شرقی ترکیه مهاجرت کرده‌اند. همه ما می‌دانیم این جنگ بسیار بد و وحشتناک است و همه ما کمابیش می‌خواهیم کاری برای بچه‌ها انجام دهیم، به‌خصوص ما که جنگ در بوسنی را از سر گذرانده‌ایم، اما نمی‌دانستیم که چه کاری می‌توانیم انجام دهیم تا اینکه سازمان خیریه «بشیر» از من دعوت کرد وارد اقدامات بشردوستانه شوم تا برای یتیمان کاری انجام دهم. با این کارگاه‌ها شروع کردیم. چون وقتی جنگ در کشورم شروع شد، دختری نوجوان بودم، می‌دانستم که وقتی چنین چیزهای وحشتناکی در اطراف یک کودک اتفاق می‌افتد، چه احساسی دارد. بنابراین ما تصمیم گرفتیم به زندگی آن بچه‌ها شادی ببخشیم و یک کارگاه بازیگری و کارگاه تئاتر درست کنیم و در آن کارگاه‌ها ۳۰۰ یتیم را دیدیم و به این ترتیب به ایده این داستان رسیدم. اساساً من به‌عنوان یک بازمانده‌ جنگ، احتمالاً همیشه فیلم‌های ضد جنگ کار می‌کنم، چون می‌دانم در هر جنگ بزرگسالان بی‌گناه هستند که احتمالاً رنج می‌برند و اکثر افراد بی‌گناه هم کودکان و زنان هستند. بنابراین فکر می‌کنم که کل جهان است که در چنین لحظه‌ای افسرده است. به هر جا که نگاه می‌کنیم، مردم را می‌بینیم که دارند جانشان را از دست می‌دهند. فکر می‌کنم هنر است که می‌تواند امید به بار آورد یا سعی کند این جهان را مکان بهتری سازد.

چه مدت طول کشید تا فیلمتان را بسازید؟

حدود یک سال برای تدارکات، برای آشنا شدن با بچه‌ها و غیره لازم داشتم و فیلمبرداری را در ژانویه ۲۰۱۷ شروع کردیم.

به سوریه نرفتید؟

من هیچ بلندپروازی یا دانش و یا توضیحی در مورد جنگ در سوریه نداشتم، منظورم این است که این فقط فیلمی درباره کودکان است. علتش این بود که به زمینه سیاسی یا هیچ چیز خارج از موضوع علاقه‌مند نبودم. مسئله برایم فقط بچه‌ها بود و من آن بچه‌ها را در ترکیه دیدم نه در سوریه.

وضعیت چطور بود؟

بسیار غم‌انگیز است که میلیون‌ها نفر از مردم خانه‌ و کاشانه خود را از دست داده‌اند و در داخل و خارج از کشور (سوریه) آواره شده‌اند و در میان آن‌ها بچه‌های زیادی بودند. می‌دانید، یکی از دخترها از من پرسید: «شما در جنگ بوسنی بوده‌اید و حالا بعد از آن هم در سوریه جنگ داریم؛ می‌شود توضیح بدهید که چرا بزرگسالان چنین بلاهای وحشتناکی بر سر ما، بچه‌ها می‌آورند؟» سؤال بسیار تکان‌دهنده و غم‌انگیز است؛ در اصل یک بچه از من خواسته است توضیح بدهم که چرا کودکان همیشه در همه جا رنج می‌برند. به این معنا، فکر می‌کنم که هر جنگی بدترین چیز است که می‌تواند رخ دهد. ما نمی‌توانیم همه چیز را تغییر دهیم، ما نمی‌توانیم در جایگاه یک هنرمند یا فیلمساز دنیا را تغییر دهیم، اما حداقل اگر با اثر خودمان کاری کنیم که بعضی از مردم بهتر فکر کنند، همین کافی است.

آدرس سایت رسمی جشنواره Fajriff.com و پست الکترونیکی جشنواره Info@Fajriff.com است.

سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر ۱۹ تا ۲۷ آوریل ۲۰۱۸ (۳۰ فروردین تا ۷ اردیبهشت ۱۳۹۷) به دبیری سیدرضا میرکریمی در تهران در حال برگزاری است.