میکال لگان معتقد است مدیوم سینما می‌تواند در تمییز مدعیان راستین و دروغین مذهب کمک کند، کاری که بیان مکتوب آن بسیار سخت است.

به گزارش ستاد خبری سی و پنجمین جشنواره جهانی فیلم فجر، میکال لگان متولد ۱۹۷۹ در لهستان است. او متخصص الهیات، فیلم‌شناس، تهیه‌کننده‌ تلویزیون و مؤلف دو کتاب در خصوص تفسیرهای خداشناسانه در مورد آثار برسون و تارکوفسکی است. او نویسنده‌ کتاب‌ها و همچنین مقالات بسیاری است  که در مجلات به چاپ رسیده‌اند، او در آثار خود به بررسی مفهوم و ابعاد خداشناسانه‌ فیلم‌ها می‌پردازد. او ریاست موسسه خداشناسی رسانه‌ در گروه علوم اجتماعی دانشگاه پاپ ژان پل دوم را در کراکو برعهده دارد. لگان مسیحی کاتولیک است و در صومعه جیسناگورا در چستوخووا لهستان زندگی می‌کند. لگان به عنوان داور بخش بین‌المذاهب در سی و پنجمین جشنواره بین‌الملل فیلم فجر حضور دارد.

چه ارتباطی بین مذهب و سینما وجود دارد؟

استفاده از موضوعات مذهبی در فیلم‌ها به گسترش انسانیت و اخلاقیات کمک می‌کند. به اعتقاد من باید از تمام جنبه‌های هر دو حوزه به بهترین شکل استفاده کرد. چرا که هر دوی این‌ها با جامعه سروکار دارد و روی زندگی روزمره مردم تأثیرگذار است.

سینما به شکل یک رسانه هنری عمل می‌کند و می‌تواند چیزهایی را نشاند دهد که قادر به بیان آن به صورت مکتوب و سخنرانی نیستیم. مثل بعضی رخدادهای مذهبی و تجربیات معنوی. این چیزها را فقط با مدیوم سینما می‌توان نشان داد.

چطور می‌توان فیلمی مذهبی ساخت که در جذب مخاطب هم موفق باشد؟

فیلم‌های مذهبی را به دو شکل می‌توان ساخت. راه اول و البته ساده‌تر، ساخت یک روایت تصویری از متون مذهبی است. این شکل روایی در فیلم‌های ایرانی مثل «محمد (ص)» ساخته مجید مجیدی یا سریال «حضرت یوسف» دیده می‌شود. هیچ خلاقیتی در این کارها دیده نمی‌شود. داستان‌های متون مذهبی یا زندگی نامه‌ها عیناً به صورت فیلم ساخته می‌شود. یک متن خوب داریم و یک کارگردان خوب. به خاطر همین ساختن چنین فیلم‌هایی سخت نیست. حتی می‌توان به اولین فیلم‌های مذهبی هالیوود درباره پیامبران هم اشاره کرد. البته آن موقع کارگردانان تازه داشتند یاد می‌گرفتند که چطور با زبان سینما، داستان‌های مذهبی را روایت کنند.

راه دومی هم هست. راهی سخت‌تر و البته مهم‌تر. استفاده از متون مذهبی و ربط دادنش به معضلات و مسائل دنیای امروز. یک فیلم مذهبی باید سؤالات سخت و مهم مطرح کند و خلأ روحانی قرن حاضر را به چالش بکشد. اصلاً نیازی نیست که متون مذهبی عیناً تبدیل به فیلم شوند. سینما می‌تواند از این متون به شکل یک ابزار در نشان دادن موضوعات مهم روز استفاده کند. در حالت طبیعی صحبت کردن از مسائل معنوی راحت نیست. اما سینما این قدرت را دارد که به بهترین شکل دغدغه‌های انسانی و معنوی را به تصویر بکشد.

تفاسیر اشتباه از مذهب، عامل جنگ‌های زیادی بوده که آخرینش جنگ سوریه است. سینما چطور می‌تواند به رفع و شناساندن این مشکل کمک کند؟

در این جشنواره یک فیلم دیدم که در مورد سوریه بود. هر دو سوی خط جنگی فریاد می‌زدند الله اکبر. و طبعاً هر دو طرف خود را مذهبی و مسلمان می‌دانستند. اما یک طرف در حال دفاع از خاک و خانواده و سرزمینش بود و طرف دیگر در حال حمله. طرف اول صلح می‌خواست و مجبور به دفاع بود و طرف دوم جنگ می‌خواست. سینما مدیومی است که می‌تواند نشان بدهد کدام سوی این ماجرا مهاجم است و کدامیک مذهبی و مسلمان واقعی. مهم نیست چه بر زبان دارند یا مدعی چه چیزی هستند. سینما با تصویرگری موقعیت موجود، می‌تواند واقعیت‌ها را به نمایش بگذارد.

به نظر شما چرا وجود بخش بین‌المذاهب در جشنواره‌ها مهم است؟

سینما مدیومی هنری در تمام جوامع است. ما نیاز به فیلم‌هایی داریم که از صلح، انسانیت و ارزش‌ها و باورهای مذهبی دفاع کند. فستیوال‌ها باید چنین فیلم‌هایی را به نمایش بگذارند و معرفی کنند. چرا که نتیجه‌اش برای خود جامعه خوب است.

و در مورد فستیوال جهانی فجر؟

واقعاً اینجا شگفت‌زده شدم، چرا که دوستان زیادی پیدا کردم. استقبال خوب و مهمان‌نوازی عالی، همه چیز را لذت‌بخش کرده است و برنامه‌ریزی این رویداد سالانه خیلی خوب انجام شده است.

آدرس سایت رسمی جشنواره جهانی Fajriff.com و پست الکترونیکی جشنواره Film@Fajriff.com است.

سی و پنجمین جشنواره جهانی فیلم فجر، ۸-۱ اردیبهشت ۱۳۹۶(۲۱ تا ۲۸ آوریل ۲۰۱۷) به دبیری رضا میرکریمی در تهران برگزار می شود.