زیلکه بوئر طراح صحنه آلمانی در کارگاه «طراحی صحنه» سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر شرح چگونگی طراحی صحنه در دو فیلم «خاطرات پل» و «بین دنیاها» از اهمیت کار طراح صحنه، ضرورت درک او از فیلمنامه، تعامل میان بخش‌های مختلف هر فیلم با طراح صحنه و اهمیت و جایگاه رنگ‌ها در این امر گفت.

به گزارش ستاد خبری سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، کارگاه طراحی صحنه زیلکه بوئر طراح صحنه آلمانی ظهر امروز (شنبه ۳۱ فروردین) در سالن شماره ۴ پردیس سینمایی چارسو برگزار شد.

وی در ابتدا با معرفی خود و اشاره به همکاری با برخی فیلم‌ها نظیر «۴ دقیقه»، «غنچه دیروز» و «هیچ وقت به آن سو نگاه نکن» درباره تجربه‌های خود بیان کرد: فیلم «هیچ وقت نرو»  داستانی درباره هنر مدرن و مقطع زمانی تقسیم آلمان به شرقی و غربی است و این موضوع که هنر مدرن چگونه ایجاد شد و در آلمان ریشه گرفت. این فیلم در واقع داستان ۳۰ سال را در کشورهای مختلف روایت می‌کند.

این مدرس با نمایش تصاویری از فعالیت‌های خود در این فیلم از جمله یک اتاق کار، به توضیحاتی درباره چگونگی طراحی صحنه آن پرداخت که تصاویر شهری نابود شده در آلمان، یک خانه، ویرانه‌های جنگ و… نیز از جمله این تصاویر بود.

بوئر همچنین به فیلم «خاطرات پل» اشاره کرد و گفت: داستان این فیلم درباره خانواده‌ای در مقطع زمانی جنگ جهانی اول است و فیلم قصد دارد شرایط اروپا را در این مقطع تاریخی نشان دهد. برای این منظور جایی را طراحی کردیم که نتایج جنگ را به خوبی به تصویر بکشد و در آن دوران بسیاری از آلمان‌ها، این کشور را ترک کردند. برای ساخت این فیلم مجبور بودیم کلبه‌هایی را طراحی کنیم و دکور بزنیم که کاراکترهای فیلم را در شرایط جنگ به تصویر بکشد و به دلیل این که خانه‌های مطلوب را پیدا نکردیم مجبور به ساخت آنها شدیم.

وی افزود: تصمیم من این بود که برای کاهش هزینه‌ها این خانه کنار دریا ساخته نشود، اما این اتفاق افتاد و در مقایسه با این که بخواهیم در استودیوها فیلمبرداری کنیم، بودجه‌ای دو برابری صرف خانه‌سازی شد. ایده ساخت این خانه و سمبولیک بودن آن از بطن فرهنگی اروپا که بر داستان نیز تاثیر زیادی داشت، آمد. این خانه سمبلی مذهبی از دوران جنگ جهانی اول است.

این طراح صحنه با نمایش تصاویری از اتاق‌های مختلف لوکیشن اصلی خانه در فیلم «خاطرات پل» عنوان کرد: هر فیلمنامه جوهره‌ای وجودی دارد و قصدش انتقال پیامی خاص است. من اگر کارگردان یک اثر باشم باید مطمئن شوم که آیا طراح صحنه این مضمون را درک کرده است یا نه، او باید بتواند تصمیم خود را به طور اجرایی روی تصویر نیز به من نشان دهد. در فیلم این تصاویر هستند که روایت می‌کنند و طراحی صحنه در زیر متن و بک‌گراند می‌تواند به شدت بر مخاطب تاثیرگذار باشد.

بخش بعدی این کارگاه به پرسش و پاسخ اختصاص یافت.

بودجه در طراحی صحنه اهمیت زیادی دارد

وی در پاسخ به این پرسش که معمولا چند درصد از بودجه فیلم به طراحی صحنه اختصاص می‌یابد، عنوان کرد: این مقدار برابر با حجم کاری است که انجام می‌دهیم و در هر فیلمی متفاوت است، اما برای فیلم «خاطرات پل» ۲۰ درصد بودجه کل فیلم به طراحی صحنه اختصاص یافت. بعد از ساخت خانه‌ای ویژه به کشوری دیگر برای ادامه فیلمبرداری سفر کردیم؛ جایی که شرایط متفاوتی به لحاظ فرهنگی داشت و به طور کلی من ۱۰۰ هزار یورو برای طراحی صحنه این اثر دریافت کردم.

وی در جواب این سوال که با سایر گروه‌ها در بخش طراحی صحنه چطور تعامل برقرار می‌کند، گفت: برای من مهم است که کارم را در یک پروژه زود شروع کنم، به همین دلیل به فیلمنامه توجه جدی دارم و با تهیه‌کننده پیش از تولید بسیار صحبت می‌کنم و برایم مهم است که او و کارگردان چه ایده‌ای در ذهن دارند.

بوئر در پاسخ به این پرسش که تعامل طراح صحنه با فیلمبردار باید چطور باشد، گفت: طراح صحنه و فیلمبردار باید تفکر نزدیکی به هم داشته باشند و شرایط لوکیشن را در تعامل با یکدیگر طراحی کنند. به همین دلیل یک بار در آکادمی لوکس بورگ ورکشاپی ویژه طراحی صحنه و فیلمبرداری و تعامل بین آنها برگزار کردیم. همچنین طراحان صحنه و فیلمبرداران دپارتمانی در اختیار دارند که همه چیز را از قبل آماده می‌کند.

وی بیان کرد: در گفتگوی بین فیلمبردار و طراح صحنه صحبت‌هایی نظیر جایگذاری نور، فیلمبرداری در استودیو یا خارج از آن، جایگاه قرارگیری مدل‌ها و… رد و بدل می‌شود و برای این منظور باید قبل از شروع پروژه فرصت کافی داشت.

این مدرس سینما درباره طراحی و انتخاب المان‌هایی نظیر رنگ توضیح داد: گاهی از یک رنگ غالب برای تاکید بر رئال بودن فضای فیلم استفاده می‌شود، برای مثال رنگ آبی در فیلم «خاطرات پل» غلبه داشت.

وی درباره راهکارهای طراحی صحنه مطلوب با بودجه کم عنوان کرد: در این شرایط باید از ابزارهای موجود بهترین بهره را برد. وقتی بودجه کم است، قاعدتا طراح صحنه احساس راحتی ندارد. من به شخصه وقتی بودجه زیاد باشد در بخش طراحی صحنه همکاری می‌کنم اما نمونه‌هایی از فیلم‌های خوب نیز وجود دارد که طراحی صحنه آنها با بودجه کم انجام شده است.

هر کشوری رنگ خاص خود را دارد

بوئر در پاسخ به پرسش دیگری درباره جایگاه رنگ‌ها در طراحی صحنه گفت: این عنصر برای فیلم‌هایی که در لوکیشن یا استودیو ساخته می‌شوند، متفاوت است. وقتی کشورهای مختلف را به تصویر می‌کشیم باید در نظر داشته باشیم که هر یک از آن‌ها رنگ یا رنگ‌های خاص خود را دارند، برای مثال آلمان بیشتر با اتمسفر سبز و آبی شناخته می‌شود و رنگ‌های صورتی و قرمز در آمریکای جنوبی و حتی ایران جای بیشتری دارند. در طراحی صحنه باید ابتدا تعیین کنیم کجا و در چه اتمسفری هستیم و رنگ غالب آن چیست.

وی در ادامه نشست درباره فیلم «بین دنیاها» که طراحی صحنه متفاوتی از «خاطرات پل» دارد، صحبت کرد.

این طراح صحنه گفت: این فیلم در شرایط جنگ در افغانستان فیلمبرداری شد و من به عنوان طراح صحنه به کار ویژه‌ای برای تولید یک فیلم مهیج فکر می‌کردم. داستان درباره یک سرباز بود که نه حکومتی است نه دشمن و نه دوست! مردم افغانستان در جریان ساخت این فیلم بسیار به ما کمک کردند. در ابتدا با تهیه‌کننده جلسه‌ای داشتم و درباره این که فیلم دارای چه محور کلی است، صحبت کردیم و مشخص شد که موضوع امنیت و حفاظت در این فیلم محوریت دارد.

وی افزود: عوامل فیلم «بین دنیاها» یک ماه در چادر زندگی کردند و برای ورود و خروج مان شرایط ویژه‌ای داشتیم و چک می‌شدیم، بنابراین لازم بود بسیار دقیق و منظم باشیم زیرا اصلا امکان خطا وجود نداشت. در این فیلم نیز رنگ‌های سبز و زرد را به عنوان رنگ‌های غالب به کار بردیم، پیش از این در خیالم نیز این کشور را با این رنگ‌ها تصور کرده بودم.

بوئر درباره شیوه طراحی صحنه در مستند نیز بیان کرد: در طراحی صحنه مستند باید دید هنری داشته باشیم. اثر مستند با داستانی در بخش طراحی صحنه برای طراح تفاوت چندانی ندارد، زیرا طراح صحنه در نهایت به این فکر می‌کندکه قرار است چه موضوعی را منتقل کند و اگر او بودجه مناسبی در اختیار داشته باشد، قطعا می‌تواند بهتر عمل کند.

آدرس سایت رسمی جشنواره Fajriff.com  و پست الکترونیکی جشنواره Info@Fajriff.com  است.

سی‌و‌هفتمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر از ۱۸ تا ۲۶ آوریل ۲۰۱۹ (۲۹ فروردین تا ۶ اردیبهشت ۱۳۹۸) به دبیری رضا میرکریمی در تهران در حال برگزاری است.