سه‌گانه جنگی / نقد مجتبی میرتهماسب در مورد فیلم «آبی»
23 آوریل 2018 - 19:49
نام فیلم و پلان‌های آغازین آن داشت فریبم می‌داد که گویا قرار است یک فیلم مستند از نوع مستندهای بی‌بی‌سی در وصف زیبایی اقیانوس‌ها و زیرِ دریاها ببینم… نه این‌که این نوع فیلم‌ها را دوست نداشته باشم، بلکه احوالات این سال‌های جهان که تاثیراتش را ناگزیر بر من هم گذاشته، اولویت موضوعی و حتی سلیقه دیگری را بر من وظیفه کرده است.
گفتارِ آرام و محکم فیلم که شروع شد، حواسم به فیلم جمع‌تر شد و اپیزود پشتِ اپیزود و شخصیت پشتِ شخصیت مرا با خود به سفری بردند که در کنار تصاویر خیره‌کننده فیلم و صدا و موسیقی کم‌نظیر آن، پشت مرا لرزاندند…
برای ما انسان‌هایی که پایمان روی زمین است و چشممان به آسمان، قهر زمین و آسمان در این عصرِ صنعتی شدن فاجعه‌ای ملموس و البته محتوم بوده است. اما این همه نامهربانی انسان با دریا و موجودات دریایی فقط با دیدن این فیلم برایم قابل فهم شد. و چه طراحی و کارگردانی ماهرانه‌ای که اتفاقا همه این فجایعی را که به دست انسان رقم خورده است، با معرفی انسان‌های فهیم و دلسوزِ دیگر، با گفتار متنی هشداردهنده اما بی‌پرخاش و با تصاویر سرشار از زیبایی حیات در زیر آب‌ها به هم پیوند زده است.
در مورد نظریه «اثر پروانه‌ای» (Butterfly Effect) حتما شنیده‌اید؛ این‌که مثلا حرکت بال یک پروانه در ژاپن می‌تواند مسبب توفانی سهمگین در آمریکا باشد. من با این نظریه موافقم و مطمئنم که قهر زمین و آسمان و البته دریاها و اقیانوس‌ها با انسان، دلیلی جز خبط و خطاهای مکرر و خودخواهی اشرف مخلوقات(!) ندارد. مثالش را در فیلم می‌بینیم که انداختن تور پاره ماهی‌گیری در آب‌های فیلیپین چگونه باعث مرگ فجیع یک لاک‌پشت در سواحل شمال استرالیا می‌شود. یا وقتی از شکم پرنده‌های یک جزیره در شمال اقیانوس آرام درِ بطری پلاستیکی و رول‌پلاک درمی‌آورند، بی‌ارتباط با سواحل سرشار از زباله گردشگران هاوایی در آمریکا نیست!
فیلم «آبی» را ببینید و ببینید که هنوز انسان‌های یگانه‌ای در گوشه گوشه جهان هستند که بار گناهان ما را بر دوش می‌کشند تا بتوانند دریا و آبزیان را از تهاجم ما در امان دارند. اگر همین امروز ذره‌ای زباله را بر زمین یا به دریا انداخته‌اید، منتظر توفانی سهمگین باشید که اول از همه خود شما را خواهد بلعید.