عضو هیات داوران بخش بین‌الادیان جشنواره جهانی فیلم فجر می‌گوید سینما مثل یک آینه است، آینه‌ای که چیزهای اجتماعی و فردی را بازتاب می‌دهد.

به گزارش ستاد خبری سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر، توماس کرول، عضو هیات داوران بخش بین‌الادیان سی و ششمین جشنواره جهانی فجر است.

دکتر کرول متولد سال ۱۹۵۸ و ساکن برلین است و به‌عنوان رئیس شاخه‌ بشارت/ تبلیغ معنوی در هامبورگ کار می‌کند. او هم‌چنین مدرس کسب‌و‌کار و روش زندگی و فعال در حوزه‌ مطالعات سینمایی است. به‌عنوان یکی از اعضای کمیسیون کاتولیک فیلم آلمان او تاکنون رئیس هیئت ‌داوران کلیساها در جشنواره‌های برلین، لوکارنو و مونترال بوده. او مؤلف چندین کتاب در حوزه‌ «فیلم و الهیات» است، ازجمله یکی از مهم‌ترین رساله‌هایش درباره‌ فیلم «آسمان بر فراز برلین»، ساخته‌ ویم وندرس، تحت عنوان «آسمان بر فراز برلین – قداست‌نمایی امر سکولار؟ فیلم داستانی ویم وندرس به‌عنوان چالشی پیشاروی الهیات کاربردی» است. با او گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.

شما در دانشگاه الهیات خوانده‌اید. چطور به سمت سینما کشیده شدید؟

وقتی دانش‌آموز بودم، به سینما علاقه داشتم و اغلب در سالن سینما فیلم می‌دیدم. وقتی که تحصیلات مذهبی‌ام تمام شد، یک آگهی دیدم که افراد مشتاق‌تر را به حضور در یک دوره آموزشی سینمایی تشویق می‌کرد. یک سال در مورد سینما، کارگردانی، نحوه کار با دوربین و این‌گونه موضوعات دوره دیدم. با گذراندن این دوره، کمی سواد سینمایی‌ام بیشتر شد. با پیشینه مذهبی که داشتم، متوجه شدم که داستان خیلی از فیلم‌ها، قصه‌ها و حکایت‌های انجیل را یادم می‌اندازد. فهمیدم که سینما می‌تواند بیان دیگری از الهیات باشد. شاید خدا را روی پرده نبینید، اما برخی فیلم‌ها شما را به خدا نزدیک‌تر می‌کند. از سینما می‌توان درباره مدیریت هم خیلی چیزها یاد گرفت. رهبری دقیقاً چیست؟ با دیدن بعضی فیلم‌ها آدم به خودش می‌گوید: «به شرکت و کارکنان و خانه و زندگی‌ات نگاه کن. اگر در موقعیت موجود در فیلم قرار بگیری، چه کاری می‌کنی؟ چه چیزی می‌توان از این فیلم آموخت؟» بعضی فیلم‌ها واقعاً آموزنده هستند و مهم این است که بعد از دیدن آنچه واکنشی نشان می‌دهیم. به خاطر همین هنوز هم سینما را دوست دارم و زیاد فیلم می‌بینم.

پس شاید سینما مثل آینه عمل کند.

بله. برای خود من و در زندگی شخصی‌ام، سینما مثل یک آینه است، آینه‌ای که چیزهای اجتماعی و فردی را بازتاب می‌دهد. بعضی فیلم‌ها باعث می‌شود از خودت بپرسی این روزها در زندگی من چه می‌گذرد؟ دنبال پاسخ این‌طور سؤال‌ها گاهی باعث تغییر مسیر زندگی آدم می‌شود. من توصیه می‌کنم از این آینه استفاده کنید.

در میان سایر ابزارها و رسانه‌ها نظیر کتاب، موسیقی، فیلم، شعر و ادبیات و … فکر می‌کنید کدام‌یک برای نشان دادن توانایی‌ها و ویژگی‌های مذهب، بهتر است؟

شاید سینما را ترجیح دهم چون سینما چیزی ارائه می‌کند و شما چیزی دریافت می‌کنید. سینما می‌تواند همزمان از ابزارهای موسیقی و شعر هم استفاده کند و چیزی خلق کند که شما را کاملاً تحت تأثیر قرار دهد. می‌توانید کنایه و ایهام و استعاره را روی پرده ببرید. گاهی ادبیات با تصویر ترکیب می‌شود و نتیجه چیز فوق‌العاده‌ای می‌شود.

فیلم‌های مذهبی زیادی مثل «محمد (ص)»، «مصائب مسیح»، «ده فرمان» و این اواخر فیلم «نوح» ساخته شده‌اند که به زندگی پیامبران می‌پردازد. خیلی از منتقدین مذهبی، گلایه می‌کنند که مثلاً فیلم «نوح» با متون مذهبی تطابق ندارد و خیلی از ماجراها ریشه تاریخی ندارند و می‌گویند که فیلمسازها باید به متون قدیمی مذهبی وفادار باشند. نظر شما در مورد این انطباق چیست؟ آیا ضروری است؟

از نظر من، یکی از بهترین فیلم‌هایی که در مورد حضرت عیسی ساخته شده، فیلم «انجیل به روایت متی» ساخته پازولینی است که به اعتقاد من، وفاداری تاریخی ندارد. پس می‌توانم به سؤال شما پاسخ نه بدهم، اما پازولینی روح و خمیرمایه انجیل را در فیلم خود آورده است. به عنوان مثال، از تعداد زیادی نابازیگر غیرمذهبی استفاده کرده، اما به آنچه برای مسیح رخ داد، خیلی نزدیک شده است. من خیلی تحت تأثیر قرار گرفتم. معتقدم باید کاری را انجام داد که پازولینی ۵۰ سال پیش انجام داده است. فکر می‌کنم فیلم بزرگی است که سیاه و سفید هم ساخته شده است و باز هم تأکید می‌کنم که مهم‌ترین چیز این است که به روح انجیل نزدیک شده است. از سوی دیگری گاهی فیلم‌هایی ساخته می‌شود که کاملاً منطبق بر متون مذهبی و روایات است، اما نتیجه، فیلمی خسته‌کننده می‌شود. به خاطر همین فکر می‌کنم بهترین حالت این است که فیلمساز، برداشت و نگرش خود نسبت به موضوع را فیلم کند، اما بهتر است از یک کارشناس مذهبی هم در کنار خود استفاده کند، کارشناسی که بداند دقیقاً هدف و روح یک رویداد مذهبی چه بوده است. ممکن است یک فیلمساز فیلمی بسازد که داستان آن اساساً با موضوع مذهبی مورد نظر، متفاوت باشد اما دریک جهت باشند.

آدرس سایت رسمی جشنواره Fajriff.com و پست الکترونیکی جشنواره Info@Fajriff.com است.

سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر ۱۹ تا ۲۷ آوریل ۲۰۱۸ (۳۰ فروردین تا ۷ اردیبهشت ۱۳۹۷) به دبیری سیدرضا میرکریمی در تهران در حال برگزاری است.