امیرعابدی مدرس «کارگاه عکاسی فیلم» کارگاه‌های عمومی باشگاه سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر از نقش عکاسان سینما در تبلیغات و فروش فیلم‌ها و اهمیت چگونگی عکاسی از صحنه‌های مختلف فیلم‌های سینمایی گفت.

به گزارش ستاد خبری سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، اولین کارگاه عمومی باشگاه سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر با موضوع عکاسی و با حضور امیر عابدی به عنوان مدرس غروب پنجشنبه ۲۹ فروردین ماه در سالن شماره ۳ سینما فلسطین برگزار شد.

عابدی مدرس این کارگاه در ابتدا شرکت‌کنندگان را به دیدن کلیپی از عکس‌های مختلف فیلم‌های سینمایی در سال‌های مختلف دعوت کرد.

پس از پخش این ویدیو، عابدی گفت: این کلیپ برای مسابقه تصویر سال درست شده بود و احساس کردم که بد نیست تا آن را با هم ببینیم. ما اینجا جمع شدیم تا ببینیم عکاسی در سینما یعنی چه؟ عکاسی در سینما اینطور نیست که در یک و یا دو ساعت کسی آن را یاد بگیرد و فقط در این زمان می‌توان به آشنایی با عکاسی در سینما پرداخت.

وی در ادامه این نشست بیان کرد: اولین نکته‌ای که می‌خواهم در این کارگاه به آن اشاره کنم، این است که عکاسی در سینما چه ضرورتی دارد؟ سینما یک محصول فرهنگی است. ما برای تبلیغ هر مسئله‌ای در حوزه فرهنگ نیاز به تبلیغ داریم. به طور مثال در مورد تهیه آلبوم موسیقی نوع طراحی کاور آلبوم مهم است، اما بصری‌ترین هنری که ما در عکاسی هنری داریم مربوط به سینما است. طبیعی است که برای تبلیغات در سینما اتکا به تصاویری است که عکاسان در حین فیلمبرداری می‌گیرند.

عکاس فیلم «زندان زنان» با بیان این موضوع که عکاسی سینما عکاسی تبلیغاتی است، افزود: خیلی‌ها می‌گویند که ۱۱۴ رشته عکاسی داریم اما در سینما ما فقط یک رشته عکاسی داریم که به دو بخش عکاسی صحنه و پشت صحنه تقسیم می شود.

وی افزود: وقتی در سینما می‌خواهیم به بحث عکاسی بپردازیم، باید جنبه روایت آن را هم در نظر بگیریم. ما عکاس‌ها اولین سفیری هستیم که قبل دیده شدن فیلم، تصویری از آن را به مخاطب نشان می‌دهیم.

عکاس سریال «مدار صفر درجه» با بیان این مطب که عده‌ای تصور می‌کنند عکاسی سینما هنر نیست، توضیح داد: تصور من این است که عکاسی یک پیش فرض کلی دارد که در همه زیر شاخه‌های آن باید وجود داشته باشد و اگر وجود نداشته باشد عکاس حرفه‌ای نبوده است، البته الان هم با به وجود آمدن شبکه‌های مجازی همه عکاس شده‌اند. همانطور که گفتم اولین سفیرهای هر فیلم عکس‌های آن فیلم است. زمانی که ما در سینما عکاسی می‌کردیم مشکلات بسیاری وجود داشت اما الان این مساله مطرح نیست و به نوعی کارها آسان‌تر شده است.

وی در ادامه این کارگاه آموزشی با اشاره به مشکلات عکاس‌ها در سالیان گذشته، گفت: آن زمان که عکاسی به صورت نگاتیو بود، ما مشکلات بسیاری داشتیم و معمولا دو تا سه روز طول می‌کشید تا بتوانیم عکس را تحویل تهیه‌کننده بدهیم. در برخی موارد هم بعد از اینکه عکس‌ها می‌رسید، کارگردان آن را رد می‌کرد و ما باید دوباره این پروسه را انجام می‌دادیم و به همین دلیل کار بسیار سخت بود.

عکاس فیلم «مزرعه پدری» افزود: بحث دیگری که در عکاسی مطرح است مربوط به عکس‌هایی است که برای عکاس‌ها بسیار خطرناک است! معمولا پس از پایان پروژه عوامل جمع می‌شوند و عکسی را به یادگار می‌گیرند. این مساله در ابتدا مشکلی ندارد اما زمانی مشکل‌ساز می‌شود که عکاس‌هایی که معمولا جوان هم هستند، بازیگران را به لوکیشنی خاص می‌برند و از آن‌ها عکس می‌گیرند. اشکال این است که چنین عکاسانی تصور می‌کنند عکاسی فیلم یعنی بازیگر جلوی دوربین قرار بگیرد و عکسی گرفته شود، در حالی که اینطور نیست. من عکاسی را در شرایط مختلف تجربه کرده‌ام، مثلا عکاسی که قرار است از فیلم‌های جنگی عکاسی کند، واقعا شرایط جنگ را تجربه می‌کند و اینطور نیست که تنها عکاسی را در شرایط آسان تجربه کنیم.

عکاس فیلم «قرمز» با بیان اینکه در عکاسی کاراکترنگاری هم می‌کنیم، گفت: ما در عکاسی پرتره کاملا کاراکترنگاری می‌کنیم، اینطور نیست که ما به طور مثال به مرحوم انتظامی برای عکاسی یک نور بدهیم و همان نور را به هدیه تهرانی هم بدهیم، در حالی که نقش آن‌ها در فیلم بسیار متفاوت است.

وی ادامه داد: دیده شده است که بعضی از دوستان عکاس به پشت صحنه فیلم آمده‌اند و با دوربین خود با فلش عکس گرفته‌اند. این مساله از نظر من یعنی جنایت در سینما! به طور مثال سال‌ها قبل بود که فیلمی را عکاسی می‌کردم و قرار بود یک خبرنگار به همراه عکاس برای تهیه گزارش به پشت صحنه بیاید. طبق برنامه‌ریزی ما در ساعات پایانی شب فیلمبرداری می‌کردیم، هنگام فیلمبرداری بود که این عکاس عکسی را با فلش گرفت و باعث ایجاد مشکل در فیلمبرداری شد. این کار باعث شد تمام زحمات دوستان در آن فیلم هدر برود و آن صحنه که فیلمبرداری آن بسیار سخت هم بود، پس از ۳ ساعت کار مجدد از اول تصویربرداری شود.

در ادامه این کارگاه آموزشی عابدی از شرکت‌کنندگان خواست اگر پرسشی دارند مطرح کنند تا بحث یک طرفه نباشد.

شرکت‌کننده‌ای گفت: برای من بسیار پیش آمده که قبل از دیدن فیلم، عکسی از مهم‌ترین قسمت فیلم پخش شده و به دلیل اینکه موضوع فیلم از طریق آن عکس مشخص شده، دیگر علاقه‌ای برای دیدن آن فیلم نداشته‌ام.

عابدی در پاسخ به این پرسش بیان کرد: یکی از مشکلات در بحث عکاسی فیلم دقیقا همین است. بسیاری از مردم پول بلیت سینما را پرداخت می‌کنند که هیجان ببینند و اگر قرار باشد پیش از دیدن فیلم موضوع فیلم برایشان مشخص شده باشد، دیگر دلیلی برای دیدن فیلم ندارد و به همین دلیل حرف شما صحیح است.

پس از پاسخ عابدی به این شرکت کننده، فرد دیگری گفت: من چند سوال دارم که آن‌ها را مطرح می‌کنم، امسال اولین تجربه عکاسی حرفه‌ای خود را در فیلم «پالتو شتری» داشتم و به مشکلات بسیار زیادی هم برخورد کردم. نور صحنه یکی از این مشکلات است و با توجه به اینکه تهیه‌کننده گاهی عکس‌های زیادی را برای پوستر می‌خواهد، با این مشکل مواجه می‌شویم.

عکاس فیلم «فرش باد» در پاسخ گفت: واقعیت این است که با توجه به دوربین‌های جدید نباید با مشکل کمبود نور مواجه شوید و فکر می‌کنم مشکل شما مربوط به مساله نورشناسی باشد که باید مطالعه بیشتری در این مورد انجام دهید. من دوربین خیلی خوبی ندارم اما با همان دوربین در تئاتر عکاسی می‌کنم، پس اینکه نور عکس‌های شما  مناسب نیست، ارتباط چندانی به کیفیت دوربین شما ندارد.

پرسش دوم این شرکت‌کننده مربوط به عکس‌هایی بود که کارگردان‌ها از عکاسان برای تمامی صحنه‌ها می خواهند. همچنین مبلغ دریافتی عکاسان از تهیه‌کننده، دیگر پرسشی بود که این فرد مطرح کرد.

عکاس فیلم «چهارشنبه‌سوری» در پاسخ به پرسش‌های این فرد، گفت: درباره نکته دومتان که درباره عکاسی از همه پلان‌ها بود باید بگویم شما نباید از همه پلان‌ها عکاسی کنید، چون شما فیلمبردار اثر نیستید و عکاس هستید و این مساله که از تمام صحنه‌ها باید عکس بگیرید، کاملا غیرحرفه‌ای است. درباره پرسش شما درباره حقوق یک عکاس باید بگویم که معمولا اعلام این مبالغ در سینما یک راز است اما در کل درآمد یک عکاس در سینما در ارتباط با تجربه اوست. بگذارید راحت با شما صحبت کنم، یک آبدارچی هم در سینما میانگین ماهی ۳ الی ۴ میلیون دریافت می‌کند. عکاس هم با توجه به تجهیزاتی که دارد به طور میانگین باید ماهی ۵ الی ۱۰ میلیون دریافت کند، حالا اگر فردی با مبلغ پایین‌تری عکاسی می‌کند در واقع خودش را کوچک کرده است.

در میان صحبت‌های عابدی فردی این پرسش را مطرح کرد که با وجود سابقه حدودا ۱۰ ساله خیلی از تهیه‌کنندگان حاضر با همکاری با او با چنین قیمتی نیستند.

عابدی پاسخ داد: به نظر من تحت هیچ شرایطی نباید عکاسان شأن خود را پایین بیاورند. کسانی که این کار را می‌کنند در واقع عکاس واقعی نیستند. من جز ارتقاء کار و مقاومت کردن در برابر این افرد هیچ توصیه دیگری نمی‌توانم برای شما داشته باشم.

وی با بیان اینکه ابزارهای کار یک عکاس سینما هیچ تفاوتی با ابزارهای سایر رشته‌های عکاسی ندارد، ادامه داد: عکاس سینما تجهیزات خیلی زیادی نیاز ندارد. معمولا یک عکاس باید چهار لنز داشته باشد که تجهیزات خیلی زیادی نیست.

موضوع تفاوت فیلمبرداری و عکاسی دیگر بحثی بود که عابدی در این کارگاه آموزشی به آن اشاره کرد و گفت: نظر شخصی من این است که عکاسی سینما به دو دلیل نسبت به فیلمبرداری سخت‌تر است، اول اینکه عکاس از ادبیات در فیلم بهره نمی‌برد اما در فیلمی که فیلمبردار می‌گیرد قصه و دیالوگ گفته می‌شود در حالی که عکاس باید بدون این مسائل هنر خود را نشان دهد. دومین دلیل حرکت دوربین است که فیلمبردار می‌تواند با توجه به هنر خود از آن استفاده کند.

این عکاس فیلم با سابقه سینما بخش پایانی صحبت‌هایش را به تاثیر یک عکس در فروش فیلم اختصاص داد و گفت: بسیاری با یک عکس می‌روند فیلم را می‌بینند، به طور مثال هدیه تهرانی در فیلم «مسخره‌باز» به کارگردانی همایون غنی‌زاده با لباسی عجیب حضور دارد و مخاطب پس از دیدن این عکس تمایل پیدا می‌کند که فیلم را تماشا کند.

این کارگاه عکاسی در پایان با نشان دادن فریم‌هایی از عکس‌های تعدادی از فیلم‌های سینمایی به پایان رسید.

آدرس سایت رسمی جشنواره Fajriff.com و پست الکترونیکی جشنواره Info@Fajriff.com است.

سی‌و‌هفتمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر از ۱۸ تا ۲۶ آوریل ۲۰۱۹ (۲۹ فروردین تا ۶ اردیبهشت ۱۳۹۸) به دبیری رضا میرکریمی در تهران در حال برگزاری است.