دبیر نشست‌های تحلیل فیلم و مدیر بخش دارالفنون سی و چهارمین جشنواره جهانی فیلم فجر شامگاه ۵ شنبه ۱۹ فروردین ماه با حضور در برنامه زنده «شهر فرنگ» درباره ضرورت وجود جشنواره جهانی فیلم فجر صحبت کردند.

به گزارش ستاد خبری جشنواره، مازیار میری، دبیر بخش دارالفنون و علیرضا شجاع‌نوری، مدیر نشست‌های تحلیل فیلم سی و چهارمین جشنواره جهانی فیلم فجر امشب در برنامه زنده «شهر فرنگ» به پرسش‌های حمیدرضا مدقق درباره این جشنواره پاسخ دادند. موضوع این برنامه ساز و کار بین‌الملل در سینمای ایران بود، اما بیشتر زمان برنامه به تشریح بخش‌های مختلف جشنواره اختصاص داشت.

آغازگر صحبت علیرضا شجاع‌نوری بود که درباره زمان برگزاری جشنواره صحبت کرد. حمیدرضا مدقق از او پرسید: «چرا جشنواره جهانی در فاصله کوتاهی از جشنواره ملی فجر برگزار می‌شود؟» و شجاع‌نوری گفت: «جشنواره جهانی فیلم فجر را هر زمانی برگزار می‌کردیم فاصله کمی با یک رویداد سینمایی داشت. ما می‌خواستیم جشنواره جهانی فاصله زیادی از جشنواره ملی نداشته باشد به این دلیل که در جشنواره ملی، بیشتر تولیدات سینمای ایران در یک سال روی پرده می‌روند. در جشنواره جهانی ما نیازمند زمانی بودیم که فیلم‌ها قبل از آنکه در جشنواره‌های مختلف دیده شوند در جشنواره جهانی نمایش داده شوند، بنابراین اردیبهشت ماه بهترین فرصت بود.»

شجاع‌نوری درباره جدایی بخش جهانی از ملی گفت: «وظیفه و ماموریت جشنواره جهانی فیلم فجر این است که زمینه تبادل دانش و آگاهی‌بخشی به مخاطبان درباره زبان بصری سینما را به وجود بیاورد. جشنواره‌ای که در بهمن ماه برگزار می‌شود، به مرور زمان به یک رویداد ملی تبدیل شده است. آن جشنواره پایان یک سال سینمایی و آغاز سالی دیگر است. آن فضا دیگر جایی برای تبادل دانش و اندیشه نیست و جشنواره و مخاطبانش تحت تاثیر رویدادها، تازگی فیلم‌ها، کنجکاوی درباره آثار و رقابت‌ها هستند. اما در جشنواره جهانی این فرصت را داریم که بیشتر به دنبال به دست آوردن اطلاعات و عرضه و انتقال دانش باشیم.»

مازیار میری، سخنانش را با تشکر از مردمی آغاز کرد که از تولیدات سینمای ایران حمایت می‌کنند، او گفت: «بابت حال خوب این روزهای سینمای ایران به همه سینماگران و مردم تبریک می‌گویم. از مردم سرزمینم تشکر می‌کنم که از سینمای ایران دفاع می‌کنند، آن را تنها نمی‌گذارند و در کنارش هستند. سینمای ایران همچنان زنده و تاثیرگذار است. سینمای ایران در جهان فرهنگی و هنری، یکی از مهمترین سفیران ایران بوده است. این را می‌شود از آمارها و حضورهای بین‌المللی سینمای ایران دریافت.»

او ادامه داد: «جشنواره جهانی فیلم فجر یکی از اهداف خود را آشنا کردن مخاطب جهانی با اوضاع امروز سینمای ایران می‌داند. ما به دنبال باز کردن دریچه‌هایی برای گفت‌و‌گو و انتقال تجربه هستیم. ما در این جشنواره به دنبال تاثیرگذاری سینمای ایران در منطقه و پس از آن در جهان هستیم. این باور و هدفی است که هم ما و هم دبیر محترم جشنواره داریم.»

شجاع‌نوری در پاسخ به سوالی درباره تعدد و تورم جشنواره‌ها در ایران و کارکرد این جشنواره‌ها گفت: «اگر یک جشنواره با ماموریت درست برگزار شود، مانند مدرسه و مکتب نیاز ما به آموختن را رفع می‌کند و این باعث می‌شود جشنواره‌ها زیاد به نظر نرسند، به ویژه اگر تخصصی باشند. بر اساس ذائقه و سلیقه‌ای که آقای میرکریمی دارد و همه ما به خاطر این نگاه در کنار او هستیم، جشنواره بار علمی خواهد داشت و این نیاز سینمای ایران است.»

او ادامه داد: «درست است که هدف ما برگزاری یک جشنواره جهانی است، اما پای ما در سرزمینمان است و نگاهمان به جهان. جشنواره جهانی فیلم فجر، یک جشنواره بومی است. ما به دنبال برگزاری جشنواره‌ای هستیم که برای ما دستاورد داشته باشد. یعنی میهمانی که دعوت می‌کنیم، فردی باشد که بتواند و تجربه و دانش داشته باشد و به ما نکاتی را بیاموزد.»

دبیر نشست‌های تحلیل فیلم گفت: «هنر جشنواره در این است که بیشترین اطلاعات را در کوتاه‌ترین زمان ممکن از میهمانان بگیرد و آن را منتشر و منتقل کند. ما در همه زمینه‌ها نیازمند این دانش و اطلاعات هستیم. در جشنواره جهانی فیلم فجر نیازمند توریست و میهمان نیستیم. میهمانی نخواهیم داشت مگر حضورش برای ما دستاورد داشته باشد و به سینمای بومی ما کمک کند.»

مازیار میری درباره تعدد جشنواره‌ها در ایران گفت: «اگر جشنواره‌ها هدف مشخص داشته باشند و ما بدانیم کاری که انجام می‌دهیم، میهمانی که دعوت می‌کنیم، فیلم‌هایی که نمایش می‌دهیم با چه هدفی است برگزاری جشنواره ایرادی ندارد. اما اگر قرار باشد بودجه یک سازمان جایی هزینه یک کار فرهنگی شود یا مواردی اینچنین جشنواره مفید نیست. یکی از مهمترین دستاوردهای جشنواره‌ها ایجاد فضایی برای گفت‌و‌گو و تعامل است.»

این کارگردان ادامه داد: «صحبت‌های رو در رو می‌تواند اختلاف‌ها را کاهش دهد. همه ما با وجود اختلاف‌هایمان درباره سینما و زنده بودن آن توافق داریم، پس جشنواره می‌تواند محملی باشد تا با ایجاد فضای گفت‌و‌گو، اختلاف‌ها کمتر شود. بسیاری از ما، باور داریم سینمای شریفی داریم و به این معتقدیم که این سینما دستاوردها و حضورهای بین‌المللی درخشانی داشته است.»

علیرضا شجاع‌نوری در بخش دیگری از سخنانش در برنامه «شهر فرنگ» گفت: «قرار نیست جشنواره جهانی فیلم فجر، جشنی باشد بدون دستاورد و حاصل علمی. یکی از برنامه‌های این دوره از جشنواره استفاده از دانش و تجربه افرادی است که در حوزه صدا دارای تبحر و تخصص در سطح جهانی هستند و می‌توانند برای سینمای بومی ما، مفید باشند.»

او ادامه داد: «همه ورک‌شاپ‌ها و کارگاه‌هایی که برگزار می‌شود، برای ارتقای دانش سینمای ایران است. در سینمای جهان پست‌ها و تخصص‌هایی وجود دارد، که در سینمای ایران هنوز تعریف نشده است. افرادی هستند که در کنار تهیه‌کننده، فیلمنامه را آنالیز اجرایی، هنری و صنعتی می‌کنند تا روند تولید به شکلی مقرون به صرفه و در زمان مناسب انجام شود. ما در سینمای ایران چنین تخصصی را نداریم. وقتی ما این حرفه را بیاموزیم، به جای برنامه‌ریزی‌های آنچنانی و هزینه‌های گزاف روند تولید را تسریع می‌کنیم.»

مازیار میری مدیر بخش دارالفنون درباره تاثیر برگزاری یک جشنواره تخصصی و هدفمند بر معرفی ظرفیت‌های سینمای ایران گفت: «برگزاری یک جشنواره هدفمند مانند جشنواره جهانی فیلم فجر می‌تواند شرایطی ایجاد کند که بدون وام‌های ارزی یک فیلم دیده شود. مانند آنچه ما در این جشنواره انجام می‌دهیم. جشنواره با اهالی سینما مدیریت می‌شود. امروز در جایی صحبتی شد، حساب و کتاب کردیم و گفتیم این گروه ۴۰۰ سال سابقه برگزاری جشنواره دارند، یا سینماگرند، یا مدیر سینمایی و فرهنگی بوده‌اند. این جشنواره یک دبیر تهیه‌کننده و کارگردان دارد و در کنار او سینماگران قرار دارند. پس او و گروهش، دغدغه این را ندارند که عکسشان روی جلد روزنامه‌ها باشد، یا روی سن بروند و تشویق بشوند. این دبیر و این تیم، این فضاها را تجربه کرده‌اند.»

او ادامه داد: «هدف تیم ما این بود که فیلم‌های ایرانی هم دیده شوند، آنهم در یک فضای بین‌المللی. فیلم اول من از بازار جشنواره فجر برای حضورهای بین المللی انتخاب شد. اما چرا بعضی مواقع آن بازارها موفق نبود؟ به این دلیل که میهمان‌هایی که می‌آمدند درست انتخاب نمی‌شدند و هدفشان مشخص نبود، به هر حال افرادی که به این بازار می‌آیند نقش خیلی مهمی دارند. خیلی از فیلم‌های سینمای ایران از طریق همین بازار و همین جشنواره‌ها راهی محافل بین‌المللی شدند. هدف آقای میرکریمی، آقای اسفندیاری و همه دوستان دیده شدن سینمای ایران در عرصه بین‌المللی است. مثلا خریداران فیلم‌های ایرانی در سال گذشته، امسال در بازار یک سری تسهیلات خواهند داشت و به خرید تشویق می‌شوند.»

میری در بخش دیگری از این برنامه درباره انتخاب فیلم‌ها گفت: «در جشنواره جهانی فیلم فجر چند فیلم اولین نمایش جهانی‌شان را خواهند داشت. از سوی دیگر آنچه در بخش‌های مختلف جشنواره نمایش داده می‌شود، مکمل آن مجموعه دانشی جشنواره است. یعنی نمایش‌ها، کارگاه‌ها و برنامه‌های جنبی همه یک مجموعه هدف‌گذاری شده و مفید برای دانشجویان سینما، جوانان علاقه‌مند و مخاطبان هدف این دوره جشنواره هستند.»

علیرضا شجاع‌نوری درباره انتقاد به نمایش فیلم‌های کمتر شناخته شده در این جشنواره گفت: «اصلا امتیاز این دوره از جشنواره همین سوت و کوری است. اگر ما فیلم‌هایی که در جشنواره های دیگر درخشیده‌اند نمایش بدهیم، از سوت و کوری خارج می‌شویم. اما این ماموریت جشنواره ما نیست. جشنواره جهانی فیلم فجر محل تبادل اندیشه و دانش است. پس ما باید فیلم کشف کنیم و کشفمان را با دیگران سهیم شویم. یکی از ماموریت‌‌های مهم ما همین است، کشف استعدادها در منطقه و پس از آن جهان. چشممان به منتقدان و جشنواره‌های دیگر نیست. جشنواره‌های مختلف اغلب نمایندگانی دارند که در سراسر جهان، به دنبال کشف فیلم بر اساس سلیقه و نگاه خود و معرفی آن به جهان هستند، فقدان چنین چیزی در این منطقه مشهود است و ما در جشنواره جهانی فیلم فجر به دنبال این هستیم تا این ضعف را جبران کنیم.»

او ادامه داد: «سینمای ایران در منطقه سینمای قرص، محکم و بالنده‌ای است. ما باید زکات این سینما را با کمک به دیگر کشورها پرداخت کنیم. این کمک می تواند شامل کشف استعداد و انتقال تجربه به آنها باشد. ما زمانی موفق خواهیم بود که فیلمی را به جشنواره بیاوریم، معرفی کنیم و دیگران از کشف ما بهت‌زده شوند.»

شجاع‌نوری درباره دعوت از امیر کاستاریکا برای حضور در جشنواره جهانی فیلم فجر گفت: «من در جریان دعوت از میهمانان بودم و نشنیده بودم که دعوتی از او شده باشد.»

مازیار میری درباره بخش دارالفنون گفت: «کمپ استعدادیابی در جشنواره‌های معتبر جهانی وجود دارد و دارالفنون شبیه به این تجربه است. امسال به پیشنهاد آقای میرکریمی این بخش را راه‌اندازی کردیم. کشورهای اطراف نگاهشان به سینمای ایران است و به آن علاقه‌مند هستند. در بخش دارالفنون در شش روز جوانان ایرانی و جوانان علاقه‌مند سینما در منطقه، در کنار هم و از طریق همراهی اساتید ایرانی و بین‌المللی سینما می‌آموزند.»

او ادامه داد: «جشنواره جهانی فیلم فجر متعلق به همه سینمای ایران است. با انجمن سینمای جوان، مدرسه ملی سینما، مدرسه شهید آوینی، جشنواره فیلم عمار و رایزن‌های فرهنگی ایران در کشورهای مختلف و … برای شناسایی جوانان علاقه‌مند به سینما وارد گفت‌و‌گو شده‌ایم. از مناطق مختلف ایران، شهرهای محروم و دور افتاده هم دانشجویانی جذب کردیم. این جوان‌ها سفیر سینمای ایران در شهرها و کشورهای خود خواهند شد. از تمامی دوستان سینماگر ممنونم که در این تجربه با من همکاری کردند.»

مازیار میری درباره بودجه جشنواره جهانی فیلم فجر گفت: «هزینه این دوره جشنواره جهانی فیلم فجر، کمتر از دوره قبل و حتی بخش ملی است.»

مدیر بخش دارالفنون درباره تاثیر منفی نمایش فیلم‌ها در جشنواره فجر گفت: «معمولا وقتی فیلمی در یک جشنواره موفق می‌شود، این موضوع روی فروش و استقبال از آن تاثیر دارد. برای فیلم «ابد و یک روز» این اتفاق افتاده است. شرایط جشنواره، دیده شدن درست فیلم در آن، باعث بالا رفتن استقبال از این فیلم زمان اکران عمومی آن شده است. در جشنواره جهانی فیلم فجر نمایش فیلم‌ها محدود و درست‌تر است و مثل جشنواره ملی تعداد نمایش ها بالا نیست.»

در پایان این برنامه، مجری از دو میهمان خواست در یک جمله آنچه بخش بین‌الملل سینمای ایران به آن نیازمند است، صحبت کنند. علیرضا شجاع‌نوری گفت: «بخش بین‌الملل سینمای ایران به انصاف در قضاوت درباره خود نیاز دارد.» و مازیار میری با این جمله برنامه را پایان داد: «سینمای ایران نیازمند اعتماد و همدلی همه اهالی سینما است.»