کارگاه تهیه‌کنندگی با حضور ویت هایدوشکا، تهیه کننده آلمانی، علیرضا شجاع نوری، دبیر نشست‌های تحلیل فیلم، مازیار میری، مدیر بخش دارالفنون، محمدمهدی عسگرپور، کارگردان سینمای ایران، امیر اسفندیاری، معاون امور بین‌الملل و هنرجویان دارالفنون روز پنجشنبه ۳۱ فروردین در سالن شماره چهار پردیس سینمایی چارسو برگزار شد.

به گزارش ستاد خبری سی و پنجمین جشنواره جهانی فیلم فجر، هایدوشکا ضمن خوشامد گویی به هنرجویان گفت: می خواهم در مورد «خانه هنر» با شما صحبت کنم و شما بعد از این به نتیجه خواهید رسید که چقدر «خانه های هنر» در وضعیت کنونی نقش بازی می کنند و موثر هستند. این لغت ابتدا از آمریکای قرن بیستم سرچشمه گرفته که به فیلم‌های هنری می گفتند.

او ادامه داد: از حدود اوایل دهه شصت در اروپا بحث «خانه هنر» بیشتر به فیلم‌هایی با مضمون آزادی جنسی اختصاص داشت و اتفاقا در همان زمان آمریکایی ها فقط با کدهای خاصی می توانستند در فیلم‌هایشان درباره چنین موضوعاتی صحبت کنند. در این مسائل اروپا پیشرو تر از آمریکا بود.

هایدوشکا در رابطه با کلمه «خانه هنر» عنوان کرد: اما امروز «خانه هنر»، لغتی است که ضد جریان اصلی سینما را نشان می دهد و این شکل فیلم‌ها بسیار غریب افتاده اند. پولی برای ساخت آنها در آمریکا داده نمی شود. اصلا بازیگران و عوامل فیلم در آمریکا حاضر نیستند در فیلمی که با کمتر از ۲۵ میلیون دلار تهیه شود، حضور پیدا کنند.

او افزود: فیلم «خانه هنر» مشخصات خاص خودش را دارد. بحث سر کم بودن پول تولید این نوع فیلم‌ها نیست. در واقع این صنعتی است که نمی شود خیلی رویش حساب کرد. دیالوگ ها، بیشترین نقش را در فیلم‌های «خانه هنر» بازی می کنند. این فیلم‌ها بیشتر در زمینه اخلاق تهیه می شوند بنابراین از این جهت خیلی سرگرم کننده شاید نباشند. به همین دلیل است که مورد استقبال چندانی هم قرار نمی گیرند.

تهیه کننده فیلم‌های هانکه تاکید کرد: شاید این اشتباه باشد که فیلم‌های «خانه هنر» را فقط فیلم‌های جدی بدانید. اصلا اینطور نیست. به سادگی یک فیلم کمدی خوب هم می تواند فیلم «خانه هنر» باشد.

او درباره اختلاف بزرگ فیلم‌های آمریکایی، هالیوودی و «خانه هنر» اروپایی گفت: این اختلاف بزرگ بیشتر در مونتاژ است. در آنجا حرف نهایی را تهیه کننده می زند اما در «خانه هنر» نویسنده و کارگردان هم حرفی دارند. به این دلیل که «خانه هنر» فقط برای فروش نیست و بحث هنری آن هم مطرح است. در هر حال نتیجه این است که ما نتوانستیم با فیلم‌های «خانه هنر»،  فیلم‌های سودآور و مردم پسندی تولید کنیم.

هایدوشکا در ادامه توضیح داد: در واقع وسایل و روش ساخت فیلم یکی است اما در آمریکا سرمایه سنگینی در پشت ماجرا وجود دارد که در اروپا این چنین نیست. هانکه فیلم‌هایش را در اروپا تولید کرده است و او فقط از ما می خواست که اعضای اصلی ساخت تیمش را به او بدهیم. اما مثلا فیلمبرداری که کارهای هانکه را فیلمبرداری کرده و هم اکنون در کانادا در حال ساخت فیلمی برای آمریکایی هاست می گوید آنها بعد از اتمام زودهنگام صحنه ای که برداشت از آن سه ساعت در نظر گرفته شده بود، به سراغ صحنه بعدی نرفتند. آنها آنقدر آنجا ماندند تا آن سه ساعت تمام شود. یا مثلا این که در صحنه ای از فیلم که نیاز به جنگل داشتند، در میان جنگلی طبیعی، جنگل مصنوعی ساختند. فقط ۱۲ نفر روی این جنگل مصنوعی کار می کردند. اما وقتی همه چیز تمام شد. با این که جنگل مصنوعی زیبا بود کارگردان اعلام کرد که آن را دوست ندارد و نمی خواهد. اما ما در اروپا چنین امکاناتی نداریم که بدین شکل عمل کنیم.

او در خصوص سوال یکی از هنرجویان در رابطه با ارتباط تهیه کننده و کارگردان گفت: باید اعتماد متقابلی بین کارگردان و تهیه کننده وجود داشته باشد و هر دو طرف به همدیگر کاملا اعتماد داشته باشند. اولین فیلم‌هانکه را من تهیه کنندگی کردم. چهار هفته از فیلمبرداری گذشته بود که آقای هانکه به من زنگ زد و گفت این فیلمبردار اصلا آن چیزی را که من می خواهم انجام نمی دهد. او دارد طوری فیلمبرداری می کند که در فیلم‌های تبلیغاتی انجام می شود.  به او گفتم آرام باش. من فردا سر لوکیشن خواهم آمد و البته اصلا نمی خواهم تصمیم بگیرم حق با چه کسی است. و بعد از آنها خواستم یک بار آنطور که فیلمبردار می خواهد صحنه ای را فیلمبرداری کنند و یکبار آنطور که کارگردان می خواهد.

هایدوشکا ادامه داد: بعد همه فیلم‌های خام را گرفتم و در یک سالن واقعی سینما تماشا کردم. نتیجه این بود که برداشت مورد نظر کارگردان، دقیقا همان چیزی بود که فیلم می طلبید. البته فیلمبردار با من قهر کرد و حتی در زمان اکران حضور پیدا نکرد.

او درباره تجربه تهیه کنندگی خودش گفت: من اولین کسی هستم که فیلم خودم را می بینم و چون خودم را به عنوان تماشاچی در نظر می گیرم، هیچ وقت به استودیو تدوین نمی روم. من فیلمنامه را می شناسم، در جریان لوکیشن ها و زمان فیلمبرداری هستم. می دانم نتیجه کار چه چیزی باید باشد.

هایدوشکا عنوان کرد: قبل از هر چیز باید قلب قوی و پر از احساس داشته باشید. شما باید عاشق فیلم تان باشید. تهیه کننده ای مثل من که در طول عمرش تا به امروز، بیش از ۷۰،  ۸۰ فیلم تولید کرده به تجربه و حس ششمی می رسد که قابل انتقال نیست.  مهم این است که در ابتدا بسیار فیلم تماشا کنید و از دیگران یاد بگیرید. قبل از هر چیز به عنوان تولید کننده باید فیلمنامه را بشناسید و بتوانید آن را بخوانید.

او ادامه داد: اگر به استعداد کارگردانی که فیلمش را می خواهید تهیه کنید اعتماد دارید، بگذارید او کارش را انجام دهد. چرا که یک کارگردان نمی تواند بحث روحی و روانی فیلم را با کسی تقسیم کند یا به کسی توضیح دهد. اولین فیلم‌هانکه را من ساختم. بسیاری از فیلمسازان دیگر مانند او اولین تجربه شان را با من داشتند. به هر حال وقتی می خواهید فیلم تولید کنید حتما مادربزرگ  و همسرتان را از دست می دهید. باور کنید به بسیاری قول دادم تا در جشن تولدشان شرکت کنم و با آنها باشم. اما به خاطر تولید فیلم نتوانستم. به همین دلیل بیشترین طلاق در صنعت سینما اتفاق می افتد.

هایدوشکا  به هنرجویان توصیه کرد: اگر می خواهید وارد صنعت سینما شوید و فیلم تولید کنید. باید بدانید که تمام زندگی تان را در بر می گیرد و دیگر متعلق به خودتان نخواهید بود. قبل از این که فیلم و سینما آموزش ببینم، بحث اقتصاد و تجارت را یاد گرفتم. من کاملا به بحث های حقوقی و مسائل مالی آگاه بودم. در کنار آن تئاتر آموزش دیدم و فلسفه و روانشناسی خواندم. هنوز که هنوز است فلسفه به من در شغلم بسیار کمک می کند. و درنهایت اینکه هر جا می خواهید موفق باشید باید سعی و کوشش کنید.

این کارگاه آموزشی با پرسش های متعدد هنرجویان به پایان رسید.

آدرس سایت رسمی جشنواره جهانی Fajriff.com و پست الکترونیکی جشنواره Film@Fajriff.com است.

سی و پنجمین جشنواره جهانی فیلم فجر، ۸-۱ اردیبهشت ۱۳۹۶(۲۱ تا ۲۸ آوریل ۲۰۱۷) به دبیری رضا میرکریمی در تهران برگزار می شود.