بوراک چویک گفت: مردم فکر می‌کنند می‌توانند همه چیز را بفهمند اما مگر ما چقدر می‌دانیم؟ به نظر من هیچی. ما فقط انسانیم و محدودیت‌های خودمان را داریم.

به گزارش ستاد خبری سی‌وهفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، بوراک چویک فیلمساز ۲۵ ساله ترک است که امسال با دومین فیلم بلندش «دلبستگی» (Belonging) در بخش مسابقه بین‌الملل (سینمای سعادت) حضور داشت.

چویک تحصیلات خود را در مدرسه سینما دانشگاه بیلگی استانبول به پایان رساند و یک استودیوی سینمایی تجربی به نام فول را در سال ۲۰۱۴ تأسیس کرد. وی که تهیه‌کنندگی مستند «شهاب‌سنگ» (گورکان کلتک، ۲۰۱۷) را هم به عهده داشته که در بخش رقابتی هفتادمین جشنواره فیلم لوکارنو در بخش فیلمسازان عصر حاضر به نمایش درآمد و جایزه بهترین فیلم را از آن خود کرد. اولین فیلم بلند چویک «ستون نمک» نام دارد که در جشنواره برلین روی پرده رفت. در ادامه گفت‌وگوی ما با این فیلمساز جوان را مرور می‌کنید:

«دلبستگی» برای اولین بار در آسیا در جشنواره جهانی فیلم فجر به نمایش درآمد. همه چیز خوب پیش رفت؟

فکر می‌کنم جشنواره جهانی فیلم فجر خیلی مهم است و بسیار خوشحالم که بخشی از آن بودم. خیلی کنجکاوم و دوست دارم از واکنش تماشاگران باخبر شوم؛ که البته این اتفاق به‌زودی روی خواهد داد. باعث افتخارم است که فیلمم در بخش مسابقه بین‌الملل حضور داشت.

با توجه به تجربه‌تان از دیگر جشنواره‌ها، جشنواره جهانی فیلم فجر را چطور دیدید؟

به نظرم این جشنواره بیش از حد بزرگ است و این وضعیت حتی شامل بازار هم می‌شود. به همین خاطر شما نمی‌توانید آن‌طور که باید با دیگران ارتباط برقرار کنید. شما باید فضایی داشته باشید تا بتوانید با دیگران به گفت‌وگو بنشینید و این امکان خیلی مهم است. اما از سوی دیگر، در سایر جشنواره‌های بین‌المللی به‌سختی می‌شود با دیگر فیلمسازان، تهیه‌کنندگان و تماشاگران وقت زیادی را گذراند ولی اینجا چنین فرصتی به‌خوبی مهیاست.

به‌عنوان یک فیلمساز جوان چطور می‌توان از پس یک فیلم تولید مشترک برآمد؟

این دومین فیلم من است. سال گذشته وقتی اولین فیلمم که تولید مشترک نیست و محصول ترکیه است، اولین نمایش جهانی‌اش را در برلین پشت سر گذاشت، کار روی این فیلم را آغاز کردم. در واقع در همان جشنواره بود که با کمپانی‌های فیلم‌سازی کشورهای فرانسه و کانادا ارتباط برقرار کردم. دوستان خوبی پیدا کردم که به دیدگاه‌ها و داستانم باور داشتند و به همین خاطر از من حمایت کردند و همکاری‌مان شروع شد.

فیلمتان در برلین با چه واکنش‌هایی روبه‌رو شد؟

اغلب تماشاگران غافلگیر شدند چون در جشنواره‌های بین‌المللی معمولاً از سینمای ترکیه انتظار فیلم‌های اجتماعی و واقع‌گرایانه می‌رود…

…درست مثل سینمای ایران!

بله،‌ دقیقاً. در واقع آن‌ها با فیلمی متفاوت در شیوه داستان‌گویی مواجه شدند و ابتدا نمی‌دانستند باید چه واکنشی داشته باشند؛ اما من این وضعیت را درک می‌کنم. روی‌هم‌رفته فکر می‌کنم واکنش‌ها بهتر از فیلم اولم است. من با «دلبستگی» به برنامه «کارگردانان جدید، فیلم‌های جدید» در مرکز لینکلن و موزه هنر مدرن نیویورک و برخی از دیگر رویدادها و جشنواره‌های گوشه‌وکنار دنیا هم رفته‌ام و باید بگویم که نمایش‌های جشنواره‌ای فیلم خوب پیش می‌رود و بعد از جشنواره جهانی فیلم فجر هم به چین، سنگاپور و ترانسیلوانیا خواهم رفت.

وضعیت سینمای مستقل ترکیه و فیلمسازان جوانش چگونه است؟

نسل جدیدی از فیلمسازان در ترکیه ظهور کرده‌اند که حاضرند ریسک کنند و شیوه‌های تازه‌ای را در داستان‌گویی تجربه کنند. برخی از آن‌ها با بودجه‌های خیلی کمی کار می‌کنند و حتی می‌توان گفت که به‌واسطه شیوه فیلمسازی‌شان مجبورند به روش‌های تازه داستان‌گویی و فیلم‌سازی فکر کنند.

از میان فیلمسازان ایرانی کسی را دوست دارید؟ فیلم‌های محبوبتان کدام‌ هستند؟

البته… من هم مثل همه، عباس کیارستمی را دوست دارم و فیلم‌های «کلوزآپ» و «طعم گیلاس» را بیش‌تر دوست دارم. من فیلم‌ها را با عنوان خوب و بد دسته‌بندی نمی‌کنم بلکه آن‌ها را به فیلم‌های با ایده و بدون ایده تقسیم می‌کنم؛ و باید بگویم که کیارستمی ایده‌های فوق‌العاده‌ای داشت.

فکر می‌کنم فیلمسازی تجربی، کار دشوارتری است چون شما به‌نوعی قواعد را می‌شکنید و بسیار دشوار است که به یک جهان سینمایی بامعنی رسید.

فکر می‌کنم «دلبستگی» فیلم بازیگوشی است که با تماشاگرش هم بازی می‌کند. وقتی شما فیلمی می‌سازید و می‌خواهید داستانی را روایت کنید، باید به شیوه و چگونگی روایتش فکر کنید. من نمی‌توانم یک فیلم جریان اصلی بسازم چون بیش از حد برای من ملال‌آور است. در واقع نمی‌خواهم دو سال از زندگی‌ام را صرف ساختن چنین فیلمی کنم. دوست دارم شیوه‌های جدید را محک بزنم و تجربه کنم. در این میان، می‌دانم که چنین فیلم‌هایی برای همه مناسب نیستند و همه نیز نمی‌توانند همه فیلم‌ها را دوست داشته باشند. پس اگر از تماشای فیلمی حوصله‌تان سر می‌رود، می‌توانید سالن سینما را ترک کنید چون وقت شماست و زمان گران‌بهاست. اما اگر به اندازه کافی صبور باشید یا پذیرا، شاید چیزی نصیبتان شود. به‌عنوان مثال، نامه‌ای از تماشاگری درباره فیلم اولم (که برقراری ارتباط با آن به‌مراتب دشوارتر است) دریافت کردم که در آن نوشته شده بود: «بعد از ۱۰ دقیقه ابتدایی از فیلم متنفر شدم و می‌خواستم سالن را ترک کنم ولی فاصله‌ام با در خروجی زیاد بود. برای همین مجبور شدم فیلم را تا انتها تماشا کنم. جالب بود که بعد از دو ماه، همچنان تصاویر فیلم را به یاد می‌آوردم و دائم به این فکر می‌کردم که چرا چنین اتفاقی برایم می‌افتد. در نهایت به این نتیجه رسیدم که فیلمتان شباهتی به دیگر فیلم‌هایی نداشت که تا آن روز دیده بودم.» در کل همه می‌خواهند همه فیلم‌ها را بفهمند و برچسبی به آن‌ها بزنند و جایی دسته‌بندی‌شان کنند. اما فهم جهان، یک فیلم یا هر چیز دیگری، فقط یک راه برقرار ارتباط است. در واقع مردم فکر می‌کنند می‌توانند همه چیز را بفهمند اما مگر ما چقدر می‌دانیم؟ به نظر من هیچی. ما فقط انسانیم و محدودیت‌های فراوان خودمان را داریم.

در پایان نکته‌ای باقی مانده است که بخواهید اضافه کنید؟

من «دلبستگی» را به‌عنوان یک فیلم تجربی برچسب نمی‌زنم. برای من فقط یک فیلم است و در واقع یک فیلم داستانی.

آدرس سایت رسمی جشنواره Fajriff.com و پست الکترونیکی جشنواره Info@Fajriff.com است.

سی‌و‌هفتمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر از ۱۸ تا ۲۶ آوریل ۲۰۱۹ (۲۹ فروردین تا ۶ اردیبهشت ۱۳۹۸) به دبیری رضا میرکریمی در تهران برگزار شد.