مایکل نوئر فیلمساز دانمارکی در کارگاه کارگردانی پژوهش، پیرنگ و شخصیت را مهم‌ترین عناصری دانست که کارگردان باید در فرآیند کارش به آن توجه کند.

به گزارش ستاد خبری سی‌وهفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، کارگاه کارگردانی «دارالفنون» در در سی‌وهفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر با حضور مایکل نوئر کارگردان دانمارکی صبح چهارشنبه ۴ اردیبهشت‌ در سالن ۴ پردیس سینمایی چارسو برگزار شد.

نوئر در آغاز با بیان اینکه در کشورش فیلم‌های سوپرهیرو و موزیکال ساخته نمی‌شود، گفت: فیلمسازان حرفه‌ای روی لحظات تاکید دارند، مثلاً وقتی فیلم تاریخی «پیش از ژاله» را سال گذشته ساختم، سعی کردم لحظات صادقانه‌ای را به ثبت برسانم.

وی در ادامه با تشریح سه عنصر «پژوهش»، «پیرنگ» و «شخصیت» گفت: در فیلم «پیش از ژاله» ما باید تحقیقات جامعی انجام می‌دادیم زیرا زمان فیلم در سال ۱۸۵۰ اتفاق می‌افتاد و من نمی‌دانستم مردم آن زمان چگونه زندگی می‌کردند. به یاد داشته باشید که بعضی موارد و جزئیات در کتاب‌ها نوشته نمی‌شود، بنابراین نمی‌توان برای تحقیق تنها به مطالعه اکتفا کرد، بلکه باید برای لمس واقعیت، شروع به تجربه اتفاقات مشابه کرد.

این کارگردان با نادرست دانستن این تفکر که کارگردان باید روی صندلی بنشیند و از آنجا به بازیگرانش امر و نهی کند، گفت: این رفتار باعث می‌شود بازیگران به ربات تبدیل شوند، بنابراین به نظر من شما باید بازیگرتان را فریب دهید تا او وارد فرآیند داستان شود. نمی‌توان از بازیگری که بلد نیست با تفنگ کار کند، درخواست کرد با اسلحه کسی را در فیلم بکشد، بنابراین یادگرفتن کار با اسلحه هم زیرمجموعه تحقیقاتی است که باید بازیگر را در آن شریک کرد.

پیرنگ برای کاراکتر اتفاق می‌افتد

نوئر با بیان اینکه پیرنگ چیزی است که برای کاراکتر اتفاق می‌افتد، عنوان کرد: هیچ محدودیتی برای منبع الهام پیرنگ وجود ندارد و هر چیزی که اطرافتان اتفاق می‌افتد می‌تواند در پیرنگ شما وارد شود. همیشه به بازیگران بگویید کاراکترشان را به فراتر از پیرنگ برسانند. اگر بازیگر تحقیقات خوبی داشته باشد از اینکه کارگردان فریبش دهد، استقبال می‌کند، آن زمان است که کارگردان می‌تواند نه با بازیگر، بلکه با شخصیت فیلمش مصاحبه کند و جزئیات رفتاری او را از بازیگرش سوال کند. بازیگران نمی‌توانند خودشان را به طور کامل در اختیار شما بگذارند به همین دلیل دوست دارند مغزشان را خاموش و قلبشان را روشن کنند و دائم از شما سوال بپرسند.

وی در ادامه به تفاوت سینما با دیگر گونه‌های هنر پرداخت و عنوان کرد: تفاوت تئاتر و فیلم در این موضوع است که فیلم به صورت دیکتاتورگونه به شما می‌گوید به کجا نگاه کنید، ولی در تئاتر شما می‌توانید هر جا را که می‌خواهید تماشا کنید. این اتفاق به این معنی است که اگر فیلم داستان خوبی داشته باشد، مخاطب را بیشتر از تئاتر درگیر می‌کند. همچنین در مورد کتاب شما می‌توانید انتخاب کنید کدام صفحه را بخوانید، یعنی سرعت مطالعه را خودتان تعیین می‌کنید اما در سینما به صورت دیکتاتورگونه سرعت فیلم به مخاطب دیکته می‌شود و در آخر تفاوت نقاشی با سینما در این است که در نقاشی شما می‌توانید هر چقدر می‌خواهید هر قسمت بوم را نگاه کنید، اما در سینما کارگردان دیکته می‌کند که به چه چیزی و به چه مدت نگاه کنید.

دوست دارم بازیگر به پلات اطمینان داشته باشد

نوئر با اشاره به خطی بودن روند داستان در فیلم گفت: مهم است فیلمتان را چگونه شروع می‌کنید. مراقب باشید اطلاعات زیادی در ابتدا به مخاطب ندهید و کم‌کم آنها را درگیر احساسات کنید. از سوی دیگر همیشه برای ساختار فیلمتان جزئیات کوچک را پیش‌بینی کنید. مهم است بدانید در هر جای خط داستانی چه اتفاقی رخ می‌دهد. به نظر من اگر بازیگری یادش نیاید که در پلات چه دیالوگی بگوید، پلات اشکال دارد. پس تقصیر را گردن بازیگر نیندازید. بزرگ‌ترین وظیفه کارگردان این است که ساختار را بفهمد و آن را برای بازیگرانش تشریح کند. من دوست دارم بازیگر به پلات اطمینان داشته باشد، اما در صحنه به طور دائم فیلمنامه را به دست نگیرد و آن را بخواند.

این کارگردان با اشاره به فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی گفت: من با اینکه فرهنگ فیلم را متوجه نمی‌شدم ولی احساس می‌کردم این اثر حرف‌هایی برایم دارد. فیلم باید قدرت ارتباط با مخاطب خودش را داشته باشد.

وی از جاسپر فینک، فیلمنامه‌نویس خود خواست تا با قرارگیری در کنار او در مورد فیلمنامه صحبت کند. فینک با اشاره به اینکه کارگردان نباید در قرار دادن پلات در اختیار بازیگران افراط کند، گفت: این کار در بازیگردانی‌اش اثر می‌گذارد، مثلاً اگر بازیگر بداند که آخر فیلم برادرزاده‌اش خواهد مرد، حتما در بازی که ابتدای فیلم دارد اثر می‌گذارد. کارگردان باید با کاراکترهای فیلم خود زندگی کند تا بتواند همیشه بهترین داستان را برای ایده‌اش پیدا کند.

در ادامه نشست مایکل نوئر به همراه فیلمنامه‌نویس خود به سوالات دانشجویان در مورد فیلم «پیش از ژاله» پاسخ داد.

آدرس سایت رسمی جشنواره Fajriff.com و پست الکترونیکی جشنواره Info@Fajriff.com است.

سی‌و‌هفتمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر از ۱۸ تا ۲۶ آوریل ۲۰۱۹ (۲۹ فروردین تا ۶ اردیبهشت ۱۳۹۸) به دبیری رضا میرکریمی در تهران در حال برگزاری است.