کمدیِ «من زرنگم» / نقد امیر پوریا در مورد فیلم «دروغ کوچک مصلحتی»
۳ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۱۵:۱۵

در یک جامعه کوچک با آدمهای ساده، گاه کسانی که تصور میکنند زرنگتر از بقیهاند، سرچشمه شکلگیری مضحکترین اتفاقات ممکن میشوند. نیل سایمون، نمایشنامهنویس بزرگ آمریکایی، بارها کمدیهایی بر پایه همین موقعیت دراماتیک خلق کرده است. از «کله پوکها» (Fools) تا «شایعات»، کمدی به سبک نیل سایمون، بر همین مبنا پدید میآید. همچنین، از شخصیت اسکار در «زوج عوضی» (The Odd Couple) که تصور میکند مسلط بر مدیریت خانواده است، تا لویی در «گمشده در یانکرز» (Lost in Yonkers) که ادعای گانگستر بودن دارد، مفرحترین (funniest) شخصیتهای سایمون، از همین خود-زرنگ-پندارها هستند.
در امتداد این مقدمه، نمیخواهم بگویم که فیلم «دروغ کوچک مصلحتی» تحت تاثیر نیل سایمون نوشته و ساخته شده. این مچگیریها ازجمله بازیهای سطحی منتقدانه است و باید از آنها عبور کرد. اما اشاره به موقعیتهای نمونهای (typical) سایمونی، میتواند برای بهتر مواجه شدن با دنیای این فیلم و دنیای آدمهای سادهدل و سادهلوح آن، کارآمد باشد. دو مردی که کارکنان یک روزنامه محلی در شهر کوچکی از شیلیاند، درست با همین اطمینانی که به زرنگی نبوغآسای خود دارند، دردسرهای عظیمی برای خود و بعدتر برای کل مردم منطقه به وجود میآورند، اما درنهایت بابت نیت خیرشان، بساط چند ارباب محلی دروغپرداز را به هم میریزند. سیری که فیلم طی میکند تا به وضعیت مضحک آن دو در اغذیهفروشی سکانس پایانی برسد، روندی بسیار حسابشده دارد و میتوان گفت از آن نوع کمدیهایی نیست که تراکم شوخیهایشان در طول روایت، به تناسب تقسیم نشده و «قسمت»های جذابشان فقط به نقاط اوج محدود میشود. «دروغ کوچک مصلحتی» نشان میدهد که برای درست از کار درآوردن یک کمدی بر مبنای ایدهای جذاب، «پردازش» جذابتر لازم است، نه صرفا تکیه کردن به همان ایده.