جیووانی اسپانیولتی داور بخش مسابقه بین‌الملل سی‌وششمین جشنواره جهانی فیلم فجر می‌گوید کنجکاو دیدن فیلم‌های ایرانی بیش‌تری است و با توجه به برنامه‌ها و آثار انتخابی این دوره، از جشنواره توقع‌های زیادی دارد.

به گزارش ستاد خبری سی‌وششمین جشنواره جهانی فیلم فجر، جیووانی اسپانیولتی نویسنده، منتقد، تهیه‌کننده و استاد دانشگاه یکی از داوران بخش مسابقه بین‌الملل (سینمای سعادت) این دوره از جشنواره است.

جیووانی اسپانیولتی متولد ۱۹۴۹ در میلان است و در رم و در دانشگاه فرایه برلین تحصیل کرده است. او مطالعات آلمانی را در دانشگاه اسپیناتزا رم با درجه عالی به پایان رساند و از سال ۱۹۹۱ در همان دانشگاه به تدریس «سینما و نقد» مشغول است. او همچنین از نوامبر سال ۲۰۰۰ استاد «سینما و نقد» دانشگاه تور ورگاتا در رم است و به عنوان متخصص در حوزه ارتباط ادبیات و سینما در سینمای ایتالیا، آلمان و جهان، کتاب‌ها و مقاله‌های متعددی (حدود ۵۰) را تألیف و ویرایش کرده است. علاوه بر آن، او ویراستاری دو مجموعه کتاب سینمایی را بر عهده داشته است و برای مجلات و نشریات نقد فیلم سینمایی مانند «بیانکو و نرو»، «سینه‌فروم»، «سینو سینما»، «فیلم»، «مانیفستو»، «ماتینو»، «ریناشیتا»، «روزنامه آلمان جنوبی» چاپ مونیخ، «فرانکفورتر روندشاو» چاپ فرانکفورت و «رادیو رای ۳» مقاله‌ها و یادداشت‌های متعددی تهیه کرده است. او همچنین در سال ۱۹۸۹ در کارگردانی مستندی در مورد برناردو برتولوچی با نام «از پارما تا پکن» برای تلویزیون آلمان همکاری کرد و مشاور بسیاری از جشنواره‌های فیلم ایتالیایی (سالسومجوره، تائورمینا، تورین و ونیز) و جشنواره‌های فیلم آلمانی (برلین فروم و مونیخ) بوده است. او از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ مدیریت هنری جشنواره بین‌المللی فیلم پسارو و از ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۵ ریاست «انجمن جشنواره‌های ایتالیایی فیلم Afic» را بر عهده داشت. او از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۱ دبیر بخش یادداشت‌های سینمایی ۳۰ نسخه از مجله «کلوزآپ» و سردبیر مجله اینترنتی «کلوزآپ» از سال ۱۹۹۸ به بعد بوده است. اسپانیولتی عضو هیأت علمی انجمن «پیر پائولو پازولینی» در بولونیا و «مدرسه سینمایی جان ماریا ولونته» در رم است. در حاشیه جشنواره فیلم فجر با اسپانیولتی گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

این اولین حضور شما در ایران و جشنواره جهانی فیلم فجر است؟

بله، و باید بگویم که خیلی غافلگیر شدم. قبل از این، ایران را فقط از دریچه سینما دیده بودم و مثلاً با فیلم‌های عباس کیارستمی می‌شناختم که فیلم‌ساز بزرگی است و من آثارش را دوست دارم. مایه مباهاتم است که به عنوان عضوی از گروه هیأت داوران بخش بین‌الملل در این رویداد حضور دارم.

درباره جشنواره جهانی فیلم فجر چه چیزهایی شنیدید که شما را به این رویداد علاقه‌مند کرد؟

پس از جنگ ایران و عراق و برای اولین بار، من به عنوان یک منتقد با سینمای ایران در جشنواره‌های ایتالیایی مواجه شدم. از آن‌جا بود که واقعاً به سینمای ایران علاقه‌مند شدم چون برای ما کاملاً ناشناخته هم بود. ما فقط یک شاهکار از سهراب شهید ثالث دیده بودیم با عنوان «رستاخیز» (۱۹۶۹) که اولین فیلم ایرانی‌ای هم هست که تماشا کردم. پس از آن «طبیعت بی‌جان» (۱۹۷۴) و دیگر آثار شهید ثالث، و «دونده» (امیر نادری، ۱۹۸۵) را دیدم. پس از این فیلم‌ها بود که تلاش کردیم تا جای ممکن، فیلم‌های ایرانی‌ای را ببینیم که می‌توانستیم در جشنواره‌ها یا سینماتک‌ها پیدا کنیم؛ و در نهایت، آثار موج نوی سینمای ایران هم به اروپا رسید و فیلم‌های کیارستمی برای علاقه‌مندان به نمایش گذاشته شد. در مورد خودم باید بگویم که همیشه به شناخت ایران علاقه‌مند بودم و نمی‌خواستم این شناخت را فقط به واسطه سینما و فیلم‌های ایرانی به دست آورده باشم.

شما منتقد هم هستید؟

من استاد سینما در دانشگاه هستم و سابقه ریاست و مدیریت در جشنواره‌های مختلف را دارم؛ و بله، منتقد فیلم هم هستم. اصلاً مجله اینترنتی‌ای دارم که نامش «کلوزآپ» است که آن را بر اساس فیلم کیارستمی نام‌گذاری کردم که یکی از آثار سینمایی محبوبم است.

بله، و یکی از آثار محبوب ما و سینمای جهان؛ که حتی یک نسخه خوبِ «کرایتریئن کالکشن» هم دارد.

این فیلم ایده فوق‌العاده‌ای دارد، این‌که همه مردم می‌توانند به خلق سینما و فیلم‌ها کمک کنند؛ یا به عبارت دیگر، خود سینما باشند.

از جشنواره جهانی فیلم فجر چه انتظاری دارید؟

انتظارهایم بالاست چون برنامه نمایش آثار را دیدم و غافلگیر شدم. انتخاب فیلم‌ها نامتعارف است و فکر می‌کنم این جشنواره می‌تواند یک رویداد درجه A باشد. اما به طور طبیعی، نظر نهایی و قطعی را در پایان جشنواره می‌توانم با شما در میان بگذارم.

بی‌تردید همین طور است. اما مثلاً به تماشای فیلم خاصی در فجر فکر کرده‌اید؟

فیلم‌های کوچک اما جالب توجهی در بخش «مروری بر سینمای گرجستان» دیده می‌شوند و بخش «مروری بر آثار سینمای ایتالیا» هم رویکرد بسیار نامعمولی دارد که اتفاقاً ایده بسیار خوبی است و جنبه دیگری از صنعت سینمای ایتالیا را نمایش می‌دهد. ما در گذشته فیلم‌های ایتالیایی کمدی و ملودرامی از فیلم‌سازان بزرگ داشتیم و حالا چند فیلم‌ساز جوان داریم با ایده‌های تازه و غیرعادی.

تماشاگران ایرانی آشنایی خوبی با سینمای ایتالیا دارند، به‌خصوص با فیلم‌های کمدی و ملودرام که برنامه ثابت تلویزیون ایران در دهه ۱۳۶۰ بودند.

ایده‌های مشابهی میان سینمای ایران و آثار نئورئالیسم سینمای ایتالیا دیده می‌شود و گرایش‌ها، موقعیت‌ها و مضامینی چون فقر و جنگ را پوشش می‌دهند، البته با رویکردی شاعرانه برای درک واقعیت. پس از این نظر، به‌نوعی با هم برادریم.

پیش از جشنواره جهانی فیلم فجر در کدام جشنواره بین‌المللی حضور داشتید؟

جشنواره بین‌المللی فیلم برلین ۲۰۱۸٫

و شما با چه سمتی در آن شرکت کردید؟

به عنوان منتقد… من به برلین دعوت شدم چون بیست سال با آن‌ها در زمینه انتخاب فیلم‌های ایتالیایی همکاری داشتم.

شما متخصص شاخه مطالعاتی «ادبیات و سینما» هستید. در این باره چه نظری پیرامون سینمای ایران دارید؟

متأسفانه به اندازه کافی با ادبیات ایران آشنا نیستم. اما ایده انتقال شاعرانه واقعیت، خیلی مهم است و در کانون توجه سینمای ایران قرار دارد. در این مورد می‌توان گفت که رابطه‌ای میان شعر و سینما دیده می‌شود و باز هم باید از فیلم‌سازان مهمی مانند عباس کیارستمی و اصغر فرهادی نام برد.

«فروشنده» را تماشا کردید؟ چون به‌نوعی اقتباس از نمایش‌نامه آرتور میلر با نام «مرگ فروشنده» است. نظرتان درباره این فیلم چیست و پیوندی که میان ادبیات و سینما برقرار کرده است؟

در «فروشنده»، تئاتر در سینما جای گرفته است. در واقع، ایده خلاقانه و ترفندآمیزی است که دو داستان با جنبه‌های مشترک را به هم پیوند داده که هر یک شخصیت‌های بومی خودش را پرورانده است. علاوه بر این، ایده خلاقانه این است که به ترجمان یک نمایش‌نامه در قالب سینما بسنده نشده و با استفاده از تئاتر و ادبیات، تلاشی برای رسیدن به رسانه‌ای تازه و سینمایی با زبانی نو صورت گرفته است. فکر می‌کنم «فروشنده» نمونه خوبی برای اقتباس خلاقانه و هنری است.

این چهارمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر است که در قالب رویدادی مجزا از بخش ملی برگزار می‌شود. توصیه شما به ما در جهت برپایی جشنواره‌ای بزرگ‌تر و موفق‌تر چیست؟

حفظ کنجکاوی و اراده برای پیشرفت در این مسیر. اما فراموش نکنید که بهترین اعتبار برای شما، ساختن فیلم‌های خیلی خوب است و این قاعده‌ای جهانی است و برای همه. در واقع، یک فیلم خوب، یک سفیر خوب برای فرهنگ و کشور شماست، و حتی برای خودتان و ایده‌های‌تان.

به نکته خوبی اشاره کردید. اما جشنواره‌ای مانند فجر را در کل چه‌طور می‌بینید؟

این جشنواره هم یک جشن سینمایی است که مردم در آن می‌توانند از فیلم‌ها لذت ببرند. می‌دانم که جوان‌های زیادی در ایران از سینما لذت می‌برند و آن‌ها آینده سینما خواهند بود. این وضعیت برای من ایده‌آل است.

آدرس سایت رسمی جشنواره Fajriff.com و پست الکترونیکی جشنواره Info@Fajriff.com است.

سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر ۱۹ تا ۲۷ آوریل ۲۰۱۸ (۳۰ فروردین تا ۷ اردیبهشت ۱۳۹۷) به دبیری سیدرضا میرکریمی در تهران در حال برگزاری است.