کارن شاه نظرف کارگردان روس می‌گوید ادبیات بهترین سوژه‌ها و متنوع‌ترین موضوعات را می‌تواند به سینما بدهد.
به گزارش ستاد خبری سی‌وششمین جشنواره جهانی فیلم فجر کارن شاه نظرف کارگردان، فیلمنامه‌نویس، تهیه‌کننده و رمان‌نویس روسی یکی از مهمانان ویژه جشنواره جهانی فیلم فجر است.
شاه نظرف متولد ۱۹۵۲ در کراسنودار است. او در دانشکده کارگردانی دولتی سینمای روسیه (گراسیموف) کارگردانی فیلم و تلویزیون را از ایگور تالانکین آموخت و در سال ۱۹۷۵ دانش‌آموخته شد. او از سال ۱۹۷۶ تاکنون یکی از کارگردانان کمپانی فیلمسازی موس فیلم بوده است. شاه نظرف در سال ۱۹۸۷ مدیر هنری استودیوی خلاق استارت موس فیلم شد. «اتاق شماره شش» و «ببر سفید» از جمله آثار شاه نظرف است که نماینده روسیه در بخش اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان بود. «قاتل تزار» (۱۹۹۱) به کارگردانی او در بخش کلاسیک‌های مرمت‌شده این دوره جشنواره جهانی فیلم فجر روی پرده خواهد رفت. در حاشیه جشنواره فیلم فجر با شاه نظرف گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
با توجه به اینکه پدرتان گئورگی شاه نظروف سیاستمدار بود، چطور وارد سینما شدید؟
برای جوانی که در اتحاد جماهیر شوروی بزرگ شده این اتفاقی عادی است. من در مدرسه معروف سینما به نام ویگلک درس خواندم. بعد از تمام شدن دوران متوسطه وارد این مدرسه سینمایی شدم، سپس دانشگاه در رشته کارگردانی درس خواندم. پس از تحصیلات کارم را در سینما با دستیاری کارگردانی آغاز کردم. پس از مدتی خودم به فیلمسازی روی آوردم. تا الان بیست تا فیلم ساخته‌ام. بیست سال است که شرکت سینمایی دارم، شرکتی که از زمان اتحادیه جماهیر شوروی قدمت دارد.
در مقام تهیه‌کننده و کارگردان دنبال چه مضامینی هستید؟
مضامین مختلفی را انتخاب می‌کنم. مضمون مشخصی نیست. اولین فیلمی که ساختم موزیکال بود که مخاطبانش جوانان بود. ملودرام هم ساخته‌ام. آخرین فیلمی که کارگردانی کردم برگرفته از «آنا کارنینا» نوشته لئو تولستوی بود. «اتاق شماره شش» را در کارنامه‌ام دارم که بر اساس کتابی از آنتون چخوف بود. اتفاقاً این فیلم از جشنواره فیلم فجر در سال ۲۰۱۰ برنده جایزه بهترین فیلم شد که البته جایزه‌ام را تا الان نداده‌اند! (می‌خندد)
«اتاق شماره ۶» را بر اساس یکی از آثار آنتون چخوف است. نظرتان نسبت به اقتباس ادبی در سینما چیست؟
به نظرم اقتباس ادبی برای سینما راه درستی است. مسئله‌ای که اهمیت دارد روش و شکل هنری برای به تصویر درآوردن اثر ادبی است و این که روح و ذات ادبیات را بتوانید القا کنید و به تصویر درآورید. این نکته بسیار سختی است. از سوی دیگر ادبیات بهترین سوژه‌ها و متنوع‌ترین موضوعات را می‌تواند به سینما بدهد.
یکی از مشهورترین فیلم‌های شما «قاتل تزار» است. در این فیلم با مالکوم مکداول همکاری داشتید. دو نسخه به زبان روسی و انگلیسی از فیلم ساختید. همکاری با مالکوم مکداول چطور پیش آمد؟
همکاری با مکداول خیلی اتفاقی پیش آمد. کار تولید را شروع کرده بودیم. فیلم در دهه ۱۹۹۰ ساخته شد. من فکر نمی‌کردم بازیگری بریتانیایی حاضر باشد در فیلم من بازی کند. ابداً تصور نمی‌کردم نقش را به این خوبی بازی کند و نتیجه بدهد. با تهیه‌کننده‌ای انگلیسی آشنا شدم که ابراز تمایل به همکاری کرد. من بودجه داشتم و نیازی به سرمایه‌گذاری نداشتم. وقتی او ابراز تمایل کرد تا همکاری کند ازش پرسیدم بازیگری انگلیسی می‌شناسد که مایل به همکاری باشد. مالکوم مکداول ستاره بزرگی بود و دستمزد بالایی هم داشت. ابداً فکر نمی‌کردم بپذیرد، اما او ابراز تمایل کرد. به همین خاطر به سوئیس سفر کردم. مکداول در سوئیس مشغول فیلمبرداری بود. از من فیلمنامه را خواست. فیلمنامه را نداشتم. من ۴۰ دقیقه با انگلیسی شکسته‌بسته فیلمنامه را برایش تعریف کردم. مکداول گوش داد، اما من متوجه نمی‌شدم حرف‌های من را به انگلیسی می‌فهمد. وقتی حرفم تمام شد پذیرفت. سه ماه بعد کار را در روسیه شروع کردیم. اصلاً حضور مکداول به معجزه می‌مانست. او دستمزد پایینی هم دریافت کرد.
از فیلمسازان روسیه کدام را دوست دارید؟
سرگئی آیزنشتاین و میخائیل کالاتازوف.
وضعیت فعلی سینمای روسیه را چگونه ارزیابی می‌کند؟
در حال حاضر مردم به سینمای روسیه علاقه بیشتری نشان می‌دهند، اما در مقایسه با سینمای دوران اتحاد جماهیر شوروی، آن دوران سینما معناگراتر بود و در دنیا شهرت بیشتری داشت. در سال‌های ۱۹۹۰ پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سینمای روسیه افت کرد و حرف تازه‌ای نداشت. اکنون در مقایسه با زمان اتحاد جماهیر شوروی تعداد فیلم‌های تولیدشده به‌مراتب کمتر است.
چقدر با سینمای ایران آشنایی دارد؟ کدام یک از آثار فیلمسازان ایرانی را دنبال می‌کنید؟
سینمای ایران نام شناخته‌شده‌ای در عرصه جهانی است. چند فیلم ایرانی دیده‌ام. مثلاً فیلم‌های اصغر فرهادی را دیده‌ام. آثار یک سری فیلم‌های ایرانی را دیده‌ام که نامشان خاطرم نیست.
آدرس سایت رسمی جشنواره Fajriff.com و پست الکترونیکی جشنواره Info@Fajriff.com است.
سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر ۱۹ تا ۲۷ آوریل ۲۰۱۸ (۳۰ فروردین تا ۷ اردیبهشت ۱۳۹۷) به دبیری سیدرضا میرکریمی در تهران در حال برگزاری است.
