یک کشف در فیلم مستند

محمدرضا فرزاد

در روزهایی که سیل از هر سو به خاک ما لشکر انگیخته، طعم پیشین تماشای «دلبند» که شیرین و دل‌نشین بود، به تلخی آغشته است. و این‌بار «دلبند» هشداری‌ است بر زندگی صعب و آسیب‌پذیر مردمان کشت و زرع و مصیبتی که گاه از آسمان و زمین بر زرع و دام فیروزه خانم‌ها می‌رود. حالا تماشای «دلبند» می‌تواند حتی نیازی از سر هم‌دلی باشد. این موفق‌ترین فیلم سال که راه خود را با ایدفا آغاز و با برلین و حالا هات‌داکس ادامه داده و می‌دهد. فیلم از همان نسخه‌ موفق مستندهای ستوده‌ مازندرانی این سال‌ها تبعیت می‌کند و در کنار «تینار» بهترین نمونه این فیلم‌هاست؛ داستان شخصیت‌محورِ امید و تلاش به زندگی در متن شرایط سخت. قصه‌ای مینی‌مال در آمیزه‌ای از ناتورالیسم و اگزوتیسمی که دوربین‌های دی‌اس‌ال‌آر، رنگ‌ها و دورنماهای غلیظ و چشم‌نوازی بدان داده است. نسخه‌ای که نه در میان مخاطب داخلی، که مخاطب وسیع جشنواره‌های خارجی را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. گواه آن استیلای موفقیت مستندهای شخصیت‌محور در تمامی جشنواره‌های جهانی است، چراکه این‌ گونه از مستند تقریبا از تمامی عناصر سینمای داستانی چون شخصیت، پیرنگ، کشمکش و تعلیق بهره می‌جوید. اما توفیق «دلبند» را نه نسخه‌ها و کلیشه‌ها، که شخصیت سمپاتیک و به‌شدت باورپذیر فیروزه خورشیدی تضمین کرده است.

و تنها سینمای مستند کاشف و راوی این گونه شخصیت‌هاست.