«کاخ توده‌ها» راوی تاریخ سوسیالیسم

الهام حسامی

مستند «کاخ توده‌ها» درباره پنج ساختمان تاریخی و نمادین به‌جامانده از دوران سوسیالیستی در اروپا به عنوان نماد فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی و سیاسی ساخته شده است. کاخ ملی فرهنگی در صوفیه، دانشگاه ایالتی مسکو، کاخ پارلمان در بخارست، کاخ صربستان در بلگراد و کاخ جمهوری در برلین این پنج ساختمان هستند. این ساختمان‌ها در مستند «کاخ توده‌ها» به عنوان نمونه‌های تاریخی با معماری منحصربه‌فرد که همواره الهام‌بخش آینده‌ای روشن بوده‌اند، به بیننده معرفی می‌شوند. آن‌ها با ساعت‌هایی مشهور در فرازشان برای مردم اروپا و کل دنیا شناخته‌شده‌اند و بسیاری از وقایع تاریخی با معماری آن‌ها گره خورده است.

این پنج ساختمان در کشورهای مختلف مشارکت‌ها و اجتماعات مردمی بسیاری را دیده‌اند. در این مستند زیرکانه در سایه این وقایع رازهای بسیاری از سوسیالیسم بازگو می‌شود و همین نکته فیلم را برای مخاطب جذاب می‌کند. در واقع در خاطرات این ساختمان‌ها آشفتگی‌های تاریخی اروپای شرقی در نیمه دوم قرن بیستم وجود دارد و مستند «کاخ توده‌ها» با مرور این خاطرات مانند گرفتن یک عکس فوری از تاریخ، داستان‌ها و ماجراها را بازگو می‌کند.

نمایشی از قصرهای باشکوه

کامران افشاری

فیلم تلاش می‌کند از طریق شواهد مختلف پنج ساختمان نمادین اروپای شرقی دوران سوسیالیستی را توصیف کند: دانشگاه ایالتی مسکو، کاخ صربستان در بلگراد، کاخ جمهوری در برلین، کاخ ملی فرهنگی در صوفیه و کاخ پارلمان در بخارست. این‌ها همه مجموعه‌های معماری بزرگ هستند که از پیشرفته‌ترین فناوری‌ها و امکانات زمان خود بهره‌مند شده‌اند. در تقابل با تفکر اشرافی، در این جا مقامات قصد داشتند قصرهای باشکوهی را که به مردم اختصاص داده بودند، برپا کنند. مکان‌هایی که هر شهروندی می‌تواند به وجود آن‌ها افتخار کند. بااین حال، اهداف تبليغاتي پشت صحنه اقدامات انجام شده و الزامات نمايشی تحمیلی از جانب کارفرما، كیفيت‌ معماری این ساختمان‌ها را تضعیف کردند. این فیلم قصرها را امروز و در زمان شکوه آن‌ها نشان می‌دهد. ساختمان‌ها از طریق چشم افرادی که به آن‌ها مرتبط‌اند، افراد عادی که در آن‌ها کار می‌کنند، طراحان، مدیران فعلی و سابقشان، بررسی و توصیف شده‌اند…