پدر آن دیگری

مینا اکبری

لینا تریشکینا، نویسنده و کارگردان  زن ۴۳ ساله استونیایی، در اولین فیلم بلند سینمایی‌اش، «یا مال خودت یا ولش کن»، به‌خوبی نشان داده که داستان‌هایش از بسط شخصیت‌هایی آمده که پیش‌تر در سینمای مستند، نمونه واقعی آن را دیده است. اما تاثیر مستندسازی بر اولین فیلم بلند داستانی این کارگردان تنها در ارجاع چند شخصیت سینمایی او به مستندهایش خلاصه نمی‌شود. نحوه نگاه او به روابط زن و مرد و معضلات اجتماعی و اقتصادی اقشار پایین جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، عمیق‌تر از قضاوت و درگیر شدن با سانتی‌مانتالیسم و از همه مهم‌تر سینمای به اصطلاح فمینیستی مد روز اروپاست.

در فیلم «یا مال خودت یا ولش کن» اریک (ریمو ساگور)، کارگر ساده ۳۰ ساله ساختمانی، با تلفن شوکه‌کننده مونیکا (لیس لس) ـ زنی که سابقا عاشق او بوده، اما برای همیشه او را ترک کرده ـ آغاز می‌شود. او بدون آن‌که از بارداری زن مورد علاقه‌اش خبر داشته باشد، حالا صاحب فرزندی شده که مادر به دلیل افسردگی بعد از زایمان حاضر به پذیرش او نیست. اریک تصمیم می‌گیرد به‌رغم نداشتن خانه و زندگی به‌تنهایی نوزاد را بزرگ کند و از آن پس او را سرگردان میان بطری‌های شیرخشک و پوشک، بچه‌ای که مرتب گریه می‌کند و شب‌بیداری‌هایی که به آن عادت ندارد، می‌بینیم. اما با وجود همه سختی‌ها و بحران‌هایی که در این مسیر ایجاد می‌شود، اریک درنهایت از یک مرد معمولی به یک پدر واقعی بدل می‌شود.

تریشکینا، کارگردان این فیلم، که در رشته نظریه نسبی‌گرایی فرهنگی و فیلم‌سازی تحصیل کرده، با اجرایی دقیق و بدون اغراق از کم‌گویی در روایت به بیان عواطف انسانی و فراز و فرودهای درونی شخصیت‌هایش می‌پردازد و تلاش می‌کند در تمام لحظات فیلم فاصله خود را با آن‌ها و بحرانی که در آن واقع شده‌اند، حفظ ‌‌کند. به همین دلیل جنس تراژدی در اولین ساخته بلند این کارگردان تاثیرگذارتر و نحوه انتقادش عمیق‌تر از یک فیلم ساده اجتماعی ا‌ست.

این نوع پرداخت دقیق و غیرانتزاعی از یک سو نشان‌گر نگاه دقیق و موشکافانه او به معضلات و مشکلات روابط در جامعه مدرن است و از دیگرسو نگاه احترام‌برانگیز کارگردانی را نشان می‌دهد که دنبال ساخت فیلمی سانتی‌مانتالیسم و تماشاگرپسند نیست.

فیلم «یا مال خودت یا ولش کن» به واسطه خلاقیت فیلمنامه‌نویسش و مهارت کارگردانش و ساختار سنجیده و تدوین دقیق و انتخاب هوشمندانه رِیمو ساگور – که برای اولین بار در یک فیلم بلند ظاهر شده – علاوه بر آشنایی‌زدایی از کلیشه‌های رایج در زمینه این نقش‌ها و روایت‌های مشابه، گرمی و سرزندگی کنترل‌شده‌ای به فیلم تزریق کرده که بدون شک جهان مورد نظر کارگردان را کامل کرده است؛ روایتی منسجم و جذاب که حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. حرف‌هایی که باید به چگونه گفتنشان بیشتر از چه گفتنشان دقت کرد

انگیزه برای یک تصمیم

مهراوه شریفی‌نیا

فیلم روایت‌گر قصه ساده و در عین حال پراحساسی‌ است که بدون سوءاستفاده از عواطف بیننده بر قلب و جان او تاثیر می‌گذارد. قصه‌ آرام و لطیف پسری زمخت که با حضور ناگهانیِ نوزادِ رها‌شده و بی‌پناهِ خودش در زندگی‌اش‌‌ متحول می‌شود.
برای من جذاب‌ترین ویژگی فیلم تضاد روحیه‌ پسر در ابتدای فیلم با حس پدرانه و همین‌طور سیر تحول و تکامل کاراکترش در مواجهه با بزرگ کردن کودکش بود. کارگردان با هوشیاری در عدم استفاده از پلان‌های اضافی از شیرین‌کاری‌های کودک، ما را بیشتر به سمت کاراکتر پدر سوق ‌داد و تفکر درباره تغییرات درونی، بالندگی احساسات و رشد شخصیت اصلی را هدف فیلم قرار داد.
از نظر من در پایان، تصمیم‌گیری عاطفی پدر و طرز برخوردش در برابر مادر بچه جذاب و محکم بود، انگار آن پسرِ بی‌تفاوت که زندگیِ باری به هر جهتی داشت، حالا برای ادامه‌ زندگی انگیزه‌‌ای قوی پیدا کرده که باعث می‌شد با قدرت یک تصمیم‌ بسیار سخت بگیرد.
از دیدن فیلم لذت بردم، لبخند زدم، به فکر فرو رفتم و از گرما و زیبایی رابطه‌ پدر و دختر لبریز از حس مثبت شدم.