پروند های از سیاست معاصر روسیه

الهام حسامی

«پرونده» مستندی ۱۰۵ دقیقه‌ای است که به کارگردانی خانم ورا کریچوسکایا، کارگردان روس و مدیر شبکه خصوصی تلویزیونی دوژد (باران) ‌روسیه، ساخته شده است. او در این مستند با کسنیا سوبچاک به عنوان نویسنده و راوی فیلم همکاری کرده است. «پرونده» بسیار شبیه و وام‌دار از فیلم قبلی کارگردان با عنوان «مردی که آزاد بود» (۲۰۱۶) است. هر دو این مستند‌ها درباره آناتولی سوبچاک، سیاستمدار روس و شهردار سابق سن‌پترزبورگ که حامی ولادیمیر پوتین در به قدرت رسیدن بوده، ساخته شده‌اند.

در این مستند بازسازی وقایع گذشته در زندگی کسنیا را می‌بینیم و او روایت می‌کند که پدرش چگونه ولادیمیر پوتین، افسر کا‌گ‌ب، را به قدرت رساند و درنهایت باعث شد بوریس یلتسین پوتین را به عنوان جانشین خود انتخاب کند.

کسنیا در دوره گذشته خود را در کنار ولادیمیر پوتین نامزد ریاست‌جمهوری روسیه کرد. بسیاری از منتقدان دولت روسیه این اقدام او را تبانی با پوتین برای بی‌رقیب باقی ماندن در قدرت تعبیر کردند.

مستند «پرونده» با روایت کسنیا سوبچاک در واقع نشان می‌دهد چگونه پوتین به کرملین آمد و رئیس‌جمهور روسیه شد. کسنیا گام به گام داستان زندگی سیاسی پدرش تا زمان مرگ در سال ۲۰۰۳ را بازسازی می‌کند و نشان می‌دهد که آناتولی سوبچاک چرا مجبور به مهاجرت از روسیه شد.

ولادیمیر پوتین و دیمیتری مدودف از مصاحبه‌شوندگان این مستند هستند.

فیلم در بخش ابتدایی شامل تصاویری از زندگی و رفت‌وآمد‌های خانوادگی کسنیا با خانواده پوتین است که به لحاظ نزدیک شدن به شخصیت پوتین و دانستن همه چیز درباره او بسیار جذاب و تاثیرگذار است.

«پرونده» با صحبت کسنیا با مادرش درباره پدر و پرونده سیاسی او به پایان می‌رسد. شخصی و خانوادگی بودن زاویه نگاه، بستری جذاب در خدمت فیلم گذاشته برای روایت بخشی از تاریخ سیاسی روسیه در دوران معاصر. نگاه منفی به ماجرای ریاست‌جمهوری پوتین و باقی ماندن او بر سر قدرت برای دوره‌های متمادی باعث شده در نقدها و نظرات مخاطبان و منتقدان روس نگاه منفی درباره این مستند و تردید درباره صداقت در روایت آن منعکس شود. بدون این نگاه جانب‌دارانه، فیلم خوش‌ساخت با تدوینی خوب است که بیننده را تا پایان با خود همراه می‌کند.

ورا کاندینسکی به عنوان کارگردان سه فیلم در کارنامه‌اش دارد که آن‌ها را در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۸ ساخته و «پرونده» چهارمین فیلم اوست.