فیلمی قدرنادیده در سینمای حاتمی کیا

احمد طالبی نژاد

«دیده‌بان» به عنوان نخستین فیلم جنگی ابراهیم حاتمی‌کیا پس از فیلم کم‌وبیش سیاسی «هویت»، درباره گروهی رزمنده است که در مکانی به محاصره دشمن درمی‌آیند. تلاش برای تصویر کردن موقعیت دشوار این گروه، الگوی برخی دیگر از سینماگران جنگی‌ساز شد. از جمله «پرواز در شب» رسول ملاقلی‌پور و… آن‌چه «دیده‌بان» را هم‌چنان قابل توجه می‌کند، فرم ساده اما ابتکاری این اثر کوچک و جمع‌وجور است. در برخی صحنه‌ها، هنگامی که دسته‌ای از رزمندگان قدم‌رو به سوی دشمن پیش می‌روند، صدای چکمه‌هایشان که بر زمین می‌خورد، طنین برمی‌دارد و تو گویی نه یک دسته چندده نفری، که یک گردان رزمنده در حال پیش‌روی هستند. یعنی ذهنی کردن یک عمل عینی که می‌تواند اشاره‌ای ماورایی به حمایت از این گروه باشد. علاوه بر صدا، نمایش تعداد زیادی پای چکمه‌پوش به صورت اینسرت، بر این حس تاکید می‌کند. «دیده‌بان» اگرچه به عنوان نخستین فیلم جنگی ابراهیم حاتمی‌کیا خام‌دستی‌هایی نیز دارد، اما در کارنامه او که پیچ‌وتاب‌های بسیاری داشته، اثر ارزشمند و قدرنادیده‌ای است.