دیروز و امروز یک میدان

همایون امامی

چند سالی است که نگاه مستندسازان سینمای ایران معطوف تاریخ معاصر ایران شده است؛ نوعی بازخوانی رخدادهای تاریخی ۱۰۰ سال اخیر ایران. «بهارستان خانه ملت» بابک بهداد اما می­کوشد به صورتی متفاوت با مستندهای تاریخی اخیر، یافته­های پژوهشی ارزشمند خود را به اتکای اسناد و مواد دیداری و شنیداری متعدد و متنوعی سامان دهد که دست­یابی به آن‌ها مستلزم صرف وقت و تلاشی پی‌گیر است. مواجهه مخاطب با حجم انبوهی از اسنادی تاریخی که بسیاری از آن‌ها برای نخستین بار رونمایی می­شوند، حاکی از توفیقی است برآمده از  پژوهشی جدی و ژرف‌نگر، و بهداد تابه‌حال نشان داده به‌خوبی از وزن و اهمیت تحقیق در یک فیلم مستند آگاه است.

«بهارستان خانه­ ملت» فیلمی ترکیبی است که از ترکیب مواد آرشیوی و مواد تصویربرداری‌شده سامان یافته است. موادی اعم از عکس و فیلم و صدا و دست‌خط و غیره. مواد آرشیوی به‌دقت مورد مرمت قرار گرفته، از خط و خش و آسیب­هایی از این دست پاکیزه و با ذوق و ظرافتی مثال­زدنی رنگ­آمیزی شده است؛ جذابیت آشکاری که چشم را به مهمانی تاریخ و خطر و خاطره می­برد.

بهداد در «بهارستان خانه ملت» نگاهی عمدتا وقایع­نگارانه به تاریخ دارد؛ نوعی وقایع­نگاری که با چشم­داشت به حاشیه­های سیاسی، اجتماعی و گاه خصوصی، تلطیف شده و به نوعی روایت تاریخی نزدیک می­شود؛ روایتی پیوسته و مبتنی بر رعایت پیرنگ.

«بهارستان خانه­ ملت» را باید دید، از تماشای آن لذت برد، به تاویل نمادها و نشانه­های آن نشست و… از آن آموخت.