دنیای بزرگان از منشور کودکان

آناهید آباد

پسربچه شش ساله‌ای (سارو) در یکی از روستاهای ارمنستان همراه با مادرش (آناهید) و پدربزرگش (کارن) زندگی می‌کند. پدر سارو (واچو) چهار سال طولانی به جنگ رفته و دور از خانه است. در این مدت سارو نقش مسئول خانه و خانواده را بازی می‌کند. این بازی از سوی مادر و پدربزرگ به رسمیت شناخته شده. پسرک همچون گنج، برگه کاغذی را که بر آن نوشته «بازگشت به خانه» نگه‌داری می‌کند. او هر شب به ماه التماس می‌کند که پدر را به خانه برگرداند. پدر سالم و سلامت برمی‌گردد. ارتباط بین پدر و پسری که رابطه و عشقشان به همدیگر در طول چهار سال فقط در تخیل و رویا همچون گنج پاسداری شده بود، تبدیل به واقعیت می‌شود. مواجهه با واقعیت، چالش اصلی پدر و پسر می‌شود. فیلم‌ساز با ظرافت و سادگی صحنه اولین ملاقات پسر با پدر را به تصویر می‌کشد. در این ملاقات به‌ظاهر ساده پدر و پسر با تصاویر سینمایی در مقابل هم قرار می‌گیرند. پدر با اشاره به بازی‌ای که قبل از ترک خانه با سارو داشته، سعی به ایجاد ارتباط می‌کند، تا به سارو بفهماند که پدر پسر را به یاد دارد، اما وقتی سارو متقابلا با پایش و چکمه پلاستیکی کودکانه روی زمین حرف «پ» را می‌نویسد، به منظور این‌که می‌دانم تو پدرم هستی و حتی نوشتن را یاد گرفته‌ام- پدر زبان اشاره پسرک را نمی‌فهمد.

پدر به شکل کاملا طبیعی سعی می‎‌کند وظایف مسئول خانواده را انجام دهد، اما متوجه نیست که مسئولیت‌پذیری پدر برای پسرک خوشایند نیست. سارو فکر می‌کند پدر توانایی‌ها و جایگاه او را به رسمیت نمی‌شناسد. حتی در مقابل هم قرار می‌گیرند و با هم سرشاخ می‌شوند. پسرک شاکی است از این‌که پدر تازه‌وارد نظم حاکم را به هم می‌زند. فیلم به ظرافت حسادت ناخودآگاه را در جای جای قصه می‌گنجاند.

کارگردان با ظرافت اوج فقر و رکود اقتصادی جمهوری ارمنستان بعد از فروپاشی و جنگ را به تصویر می‌کشد و با پرهیز از شعارزدگی در شرایط سخت معیشت، هم‌دلی و همراهی روستاییان را به‌خصوص در مهمانی برگشت واچو نشان می‌دهد.

فیلم با تصویر و کادرهای واقعی، فیلم‌برداری و بازی‌های ساده و باورپذیر شخصیت‌ها و روابط این خانواده کوچک ارمنی در یک روستای دوردست و مناسبات آن‌ها را تعریف کرده و با پرهیز از زیاده‌گویی سعی می‌کند آدم‌ها و موقعیت‌های باورپذیر را به تماشاگر معرفی کند.

زیرساخت‌های شکل‌گرفته سینمای ارمنستان، تداوم ساخت فیلم‌هایی همچون «بازگشت به خانه» و فیلم‌های کوتاه خوبی که ساخته می‌شود، نویددهنده سینمای جدی‌ای است که به‌زودی می‌تواند حداقل در منطقه جایگاه جدی خود را کسب کند.

به خانه برمی گردم!

عزيزالله حاجي مشهدي

«بازگشت به خانه» ساخته داريا شوماكووا یک درام ساده اجتماعي خانوادگي است كه در آن با نگاهي ظريف، پيامدهاي ناگوار ناشي از جنگ به عنوان پديده‌اي زشت و زيان‌بار به تصوير كشيده مي‌شود.

سارو (اديك آراكليان) پسربچه بازيگوش و كنجكاو روستايي در ارمنستان كه در غياب پدر جوانش با مادرش، آناهيد، و پدربزرگش، كارن، زندگي مي‌كند، از نخستين روز بازگشت پدر جوانش به خانه در پايان جنگ، با او احساس غريبگي مي‌كند و وجود اين فاصله عاطفي، خانواده را با چالشي جدي روبه‌رو مي‌سازد. سارو كه به ادعاي مادرش، كودكي مستقل و متكي به خود است، از همان نخستين روزهاي بازگشت پدرش به خانه، ناخودآگاه رفتارهاي متضاد و پرچالشي دارد. سرانجام تلاش پدر جوان با كمك پدربزرگ، براي نزديك شدن به پسرش نتيجه مي‌دهد و رابطه‌اي مهرآميز بين آن‌ها شكل مي‌گيرد. واچو، پدر سارو، به دليل شرايط دشوار اقتصادي ناشي از جنگ و بي‌كاري، مجبور به ترك آبادي و رفتن به مسكو مي‌شود. روز بعد كه سارو براي آب دادن درختش مي‌رود، دست‌خط پدرش را روي تنه درخت پيدا مي‌كند، كه نوشته است: «به خانه برمي‌گردم!»