کلیشه هایی که به جوک تبدیل شدند

بابک کریمی

ساردینیا جزیره‌‌ای است بین شمال جزیره سیسیل و جنوب جزیره مالتا. از نظر جغرافیایی و سیاسی کاملا وابسته به کشور ایتالیاست. ولی مردم ساردینیا خودشان را ایتالیایی خطاب نمی‌کنند، خود را ساردینیایی خطاب می‌کنند. و‌ مردمان شبه‌جزیره ایتالیا را «شهروندان قاره» می‌نامند. بسیار به آداب و رسوم خود پای‌بند هستند و به‌سختی یک «غیرخودی» را وارد دایره اجتمایی خود می‌کنند. شک و تردید همیشه در گمان است. ولی وقتی دیوار شک و تردید فرو می‌پاشد، حاضر هستند جان خودشان را برای دیگری فدا کنند. این نوع رفتار دائما حرف ‌و ‌حدیث بسیاری درباره این‌ مردمان ایجاد کرده و کلیشه‌هایی ساخته که اغلب تبدیل به جوک شده‌اند. این فیلم با لحنی طنز‌آمیز این کلیشه‌ها را بررسی می‌کند.

ماه جفنگ برای آدمهای جفنگ

شاهین امین

«مردی که ماه را خرید» یک کمدی جفنگ (ابزورد) کامل است. همان ابتدای فیلم این موقعیت جفنگ به‌وضوح تبیین می‌شود: «به اداره امنیت یورو -آتلانتیک اطلاع می‌دهند فردی در جزیره ساردینیا ایتالیا ماه را خریده و به نام خود زده است. مقامات عالی‌رتبه ایتالیا، واتیکان و اروپا وارد عمل می‌شوند. آمریکایی‌ها خشمگین هستند، چون ماه را متعلق به خود می‌دانند و طبق معمول تهدید می‌کنند. عضوی از گروه عملیات ویژه که به‌شدت بی‌دست‌وپاست، تنها به دلیل اصالت ساردینیایی و آشنایی به زبان منطقه ماموریت می‌یابد مدعی مالکیت ماه را در ساردنیا بیابد و از بین ببرد.» فیلم تا به به انتها بر همین سیاق پیش می‌رود و با استفاده از امکاناتی که یک فضای جفنگ می‌تواند دارا باشد، روایت خود را به سرانجام می‌رساند. البته همین موقعیت ظاهرا فیلم‌ساز را دچار ذوق‌ز‌‌دگی کرده است، چراکه به نظر می‌رسد او بیشتر درگیر افزودن بر دوز جفنگ‌نمایی فیلم بوده، درحالی‌که زیاده‌روی در این فضا بدون قوام دادن به آن باعث دل‌زدگی مخاطب می‌شود. و متاسفانه همین فضای جفنگ را فیلم‌ساز دستاویزی قرار داده تا روایت خود را تا حدی سهل‌انگارانه پیش ببرد.

وضعیت مامور ویژه گاوینو زوکدو که شخصیت محوری محسوب می‌شود و بخش اصلی فیلم بر مبنای موقعیت‌های کمیکی که او در آن گرفتار شده پیش می‌رود هم قابل اشاره است. زوکدو در طول فیلم از سربازی که هویت ساردینیایی خود را منکر می‌شده، بدل به فردی می‌شود که ماه را حق کسی می‌داند که از آن تصویری شاعرانه خلق کرده، نه کشوری که پرچمش را آن‌جا کوبیده است.