دونده
- سینمایی
- ۱۹۸۴
- ۹۴ دقیقه
- ایران
- زبان: فارسی
امیر نوجوان تنهایی است که سودای مهاجرت به آن سوی آبهای دریای جنوب را در سر میپرورد. او با جستوجوی آشغالها و جمعآوری و فروش بطریهای خالی، فروش آب یخ، واکس زدن کفش فرنگیها و کارهایی از این دست گذران زندگی میکند. او بهتدریج درمییابد که راه آگاهی آموختن است، به این منظور به کلاس شبانه میرود و در فرا گرفتن حروف الفبا تلاش میکند.
کارگردان: امیر نادری
نویسنده: امیر نادری، بهروز غریبپور
شرکت تولید کننده: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
وضعیت نمایش: افتتاحیه جهانی نسخه مرمتشده
نقد فیلم
اولین گام جسورانه در موج نو

احمد طالبی نژاد
از هر نظر فیلم «دونده» را میتوان آغازگر، یا بهتر بگویم، تداومدهنده جریان موج نو در سینمای پس از انقلاب دانست. فیلمی ساختارشکن که تمامی قواعد کلاسیک سینما، از شیوه داستانگویی (حکایت) تا معیارهای زیباییشناختی سینما، از جمله دکوپاژ مبتنی بر تداوم حسی نماها و سکانسها را آگاهانه در هم میریزد و نادیده میگیرد تا عرصهای باشد برای جولان بلندپروازیهای سازندهاش، امیر نادری، که تا پیش از «دونده»، فیلمهای متعارف میساخت. در زمان نمایش این فیلم، نادری در گفتوگویی مفصل با ماهنامه فیلم، از چگونگی تحول روحی و هنریاش گفت و اینکه تحت تاثیر سینمای متعالی اروپا بهویژه برخی از موج نوییها قرار گرفته و در این سیر آفاق و انفس، دیگر از سینمای متعارف و قصهپرداز دل کنده و در جستوجوی افقهای تازه است. «دونده» دقیقا مصداق این جستوجوست. کافی است فیلم را با فیلمنامه اولیهاش که کار بهروز غریبپور است، مقایسه کنیم تا دریابیم فیلم به لحاظ فرم ربط چندانی به آن فیلمنامه ندارد. برخی در همان زمان این ساختارشکنی جسورانه و تا حدودی رادیکال را ناشی از حضور بهرام بیضایی در کنار نادری میدانستند. بیضایی که تدوین «دونده» را بر عهده داشته، بیتردید نقش موثری هم در شکل نهایی فیلم داشته، اما یادمان نرود که نادری فیلمهای بعدیاش، از جمله «آب باد خاک»، «منهتن از روی شماره»، «دیوار صوت» و «کوه» را هم با همین رویکرد ساخته و پرداخته است. هرچه هست، «دونده» همچنان فیلمی پیشرو در تاریخ سینمای پس از انقلاب محسوب میشود.
تــصــاویــر



حــضــور بینالمللـــی
۱۹۸۷: جشنواره بينالمللی سه قاره نانت، برنده جایزه بهترین فیلم، فرانسه۱۹۸۸: جشنواره بینالمللی فیلم ملبورن، برنده جايزه منتقدان بينالمللی، استرالیا
عوامــــــل فیـــــلم
نویسنده: امیر نادری، بهروز غریبپور
مدیر فیلمبرداری: فیروز ملکزاده
تدوینگر: بهرام بیضایی
صدا: نظامالدین کیایی
طراح صحنه: محمد حسنزاده، امیر نادری
تهیه کننده: علیرضا زرین
بازیگران: مجید نیرومند، موسی ترکیزاده، علیرضا غلامزاده، علی پاسدارزاده، شیرزاد بشکال
کارگردان

امیر نادری
امیر نادری، متولد هفتم خرداد ۱۳۲۴، آبادان، کارگردان و نویسنده ایرانی است. او از کارگردانان تأثیرگذار و مهم سینمای موج نوی ایران است. در ابتدا به عنوان عکاس در چند فیلم مهم سینمای ایران کار کرد. در سال ۱۳۵۰ اولین فیلمش، خداحافظ رفیق، را کارگردانی کرد. آثار او در جشنوارههای معتبری چون ونیز و سه قاره نانت و… به نمایش درآمده و خود به عنوان داور در جشنوارههای بینالمللی حضور داشته است.